Hemelverschijnselen

Probeer eens of je aan het eind van de avondschemering, rond 22.00 uur, het sterrenbeeld Boogschutter kunt herkennen, laag boven de zuidelijke horizon. De helderste sterren vormen samen een licht naar rechts gekantelde theepot, met een hoog puntdeksel.

Eerste Kwartier (20.07 uur). Op zeer kleine afstand rechtsonder de half verlichte maan staat de ster Antares in het sterrenbeeld Schorpioen. Bekijk de nauwe samenstand aan het eind van de avondschemering, rond 21.30 uur, heel laag in het zuidzuidwesten.

Om 23.30 uur staat de wassende maan precies in het zuiden, in het Dierenriemsterrenbeeld Steenbok. De heldere ‘ster’ die je op grote afstand linksboven de maan ziet, is de planeet Saturnus.

Wijde samenstand van de maan en Saturnus, de planeet-met-de-ringen. Saturnus staat op geruime afstand rechts boven de maan. Rond middernacht bereiken de twee hemellichamen hun hoogste positie aan de hemel, precies in het zuiden. De ster die min of meer tussen Saturnus en de maan in staat, is Deneb Algiedi, de hoofdster van het sterrenbeeld Steenbok.

Volle Maan (11.59 uur). ’s Avonds rond 22.30 uur zie je aan de oostzuidoostelijke hemel een wijde samenstand van de maan en de reuzenplaneet Jupiter, op grote afstand links van de maan. Hoger aan de hemel is het Herfstvierkant zichtbaar – de vier helderste sterren van het sterrenbeeld Pegasus.

Jupiter staat vannacht op kleine schijnbare afstand rechtsboven de maan. Om 21.30 uur staan de twee hemellichamen nog laag boven de oostelijke horizon, maar rond middernacht zie je ze al hoog in het zuidoosten. Pas tegen 03.00 uur (op maandag 12 september) bereiken ze hun hoogste stand aan de hemel, in het zuiden.

De afnemende maan staat rond middernacht aan de oostelijke hemel. Pal boven de maan is het Zevengesternte te vinden (gebruik eventueel een verrekijker); op grotere afstand linksonder de maan zie je de ster Aldebaran in het sterrenbeeld Stier, met links daarvan de planeet Mars. Mars heeft ongeveer dezelfde oranje kleur als Aldebaran, maar is wel helderder.

Vannacht is een nauwe samenstand zichtbaar van de maan en de planeet Mars, op kleine afstand onder de maan. Rond middernacht zie je de twee hemellichamen laag aan de oostnoordoostelijke hemel. Diep in de nacht, rond 05.00 uur (op zaterdag 17 september) staat het duo zeer hoog in het zuidoosten.

Laatste Kwartier (23.52 uur). Bedenk dat de Laatste Kwartier-maan alleen zichtbaar is in het laatste deel van de nacht, dus in de vroege ochtend van zondag 18 september.

’s Morgens vroeg rond 05.00 uur, nog voor het aanbreken van de ochtendschemering, zie je de afnemende maan hoog boven de oostelijke horizon. Direct links van de maan is de ster Pollux zichtbaar, in het sterrenbeeld Tweelingen; Pollux’ tweelingbroer Castor staat er pal boven.