Terug naar Vragen over telescopen

Wat kan ik zien met een gewone verrekijker?

sterrenhemel
sterrenhemel

Kort antwoord:
Meer dan je denkt!

Langer antwoord:
Om van de sterrenhemel te genieten heb je niet per se een telescoop nodig. Sowieso is er natuurlijk met het blote oog al veel te zien (sterren, planeten, de Melkweg, meteoren), maar een eenvoudige verrekijker brengt al meteen veel meer aan het licht.

Een verrekijker bestaat eigenlijk uit twee kleine, 'opgevouwen' telescoopjes naast elkaar - voor elk oog één. Voor sterrenkundige toepassingen is de middellijn van de twee objectieven van belang, evenals de lichtsterkte van de verrekijker. Elke verrekijker draagt een aanduiding in de trant van 7x50, waarbij het eerste getal de vergroting aangeeft en het tweede de lensmiddellijn in millimeters. Door de lensmiddellijn te delen door de vergroting krijg je een indruk van de lichtsterkte: een 7x50 kijker (50 gedeeld door 7 is ongever 7) is lichtsterker dan een 10x40 kijker (40 gedeeld door 10 is 4). Hieruit blijkt al dast de vergroting op zich minder belangrijk is: een 7x50 kijker vergroot weliswaar minder sterk dan een 10x40 kijker, maar de grotere objectiefmiddellijn en de grotere lichtsterkte maken hem toch veel geschikter voor sterrenkundig gebruik.

Met een verrekijker zijn veel meer sterren te zien dan met het blote oog. Dat valt vooral op wanneer je de kijker op de Melkweg richt. Ook zijn verrekijkers uitstekend geschikt om dubbelsterren en sterrenhopen mee te bekijken. Met een lichtsterke verrekijker kun je ook goed nevels en sterrenstelsels waarnemen. Als de kijker een redelijke vergroting heeft, kun je er de vier grote manen van de planeet Jupiter mee zien, en de ring van Saturnus. En elke verrekijker toont details op het oppervlak van de maan, zoas grote kraters en bergruggen.

Brildragers kunnen bij het waarnemen door een verrekijker hun bril beter afzetten en de benodigde correctie instellen op de kijker zelf. Het centrale draaiwieltje wordt gebruikt voor het scherpstellen van het beeld voor het linkeroog (de rechterhelft van de verrekijker krijgt dan diezelfde instellking); door aan de rand van het oculair van de rechter kijkerhelft te draaien, wordt het beeld vervolgens ook voor het rechteroog scherpgesteld. Het verdient aanbeveling om de verrekijker overdag al goed scherp te stellen op een ver verwijderd aards object zoals een kerktoren of hoogspanningsmast.

Zware verrekijkers kun je beter op een (foto-)statief zetten als je er de sterrenhemel mee wilt waarnemen; statiefbeugels zijn bij opticiens of via internet verkrijgbaar. Duurdere verrekijkers hebben soms een gyroscopische stabilisatie, waarmee altijd een trillingsvrij beeld wordt verkregen.

Terug naar Vragen over telescopen