Studie van radiosterrenstelsels (promotie Marisa Brienza, RUG)

Op 23 maart promoveerde Marisa Brienza aan de Rijksuniversiteit Groningen op onderzoek naar de verschillende evolutionaire fases die waargenomen worden in radiosterrenstelsels.

Wat deze sterrenstelsels bijzonder maakt is de aanwezigheid van een superzwaar zwart gat in hun centrum, dat het omringende materiaal aantrekt onder invloed van zijn enorme zwaartekracht. Dit proces zorgt voor de vorming van twee bundels van relativistische deeltjes (ook wel: jets), die het merendeel van hun energie uitzenden op radiofrequenties.

Deze jets komen periodiek voor en kunnen een substantiële invloed hebben op het sterrenstelsel. Het is, zo stelt Brienza, dan ook van cruciaal belang om hun evolutie en de tijdschaal van hun activiteit te bestuderen om het totale proces van de formatie van sterrenstelsels te begrijpen.

Tijdens haar promotieonderzoek heeft Brienza daarom de eigenschappen en evolutie van restanten en herstarte radiosterrenstelsels bestudeerd, wat respectievelijk overeenkomt met de fases waarin de jets stoppen of herstarten. Voor dit project maakte zij gebruik van de LOw Frequency ARray (LOFAR), een nieuwe generatie radiotelescoop gestationeerd in Nederland, waarmee de hemel wordt waargenomen op frequenties lager dan 250 MHz.

Waarnemingen op MHz-frequenties zijn ideaal voor het bestuderen van de oudste emissie die geproduceerd is door de jets van herstarte of restanten van radiosterrenstelsels gedurende eerdere fases van activiteit. Daarmee stellen ze ons in staat om de evolutie van radiosterrenstelsels over een lange tijdschaal te reconstrueren.

Het onderzoek van Brienza legt het fundament voor het systematisch uitbreiden van onderzoek op lage frequenties, en daarmee voor het onderzoek naar restanten van en herstarte radiosterrenstelsels.

Het promotieonderzoek van Marisa Brienza vond plaats bij de afdeling Sterrenkunde van het  Kapteyn Instituut met financiering via de ERC (Grant Radiolife-320745). Zij werkt nu als postdoc bij INAF-Bologna, Italië.

Promotie
Mw. M. (Marisa) Brienza. The life cycle of radio galaxies as seen by LOFAR. Promotor: prof. dr. R. (Raffaella) Morganti. Copromotor: G. Heald.

Bron | Proefschrift