Molecular gas and dust influenced by massive protostars. Spectral surveys in the far-infrared and submillimeter

Op 16 mei promoveerde Matthijs van de Wiel aan het Kapteyn Astronomisch Instituut van de Rijks Universiteit Groningen op zijn onderzoek naar wederzijdse afhankelijkheid tussen zware protosterren en warm gas.

Het interstellaire gas waaruit nieuwe sterren vormen wordt in belangrijke mate beïnvloed door diezelfde 'protosterren': gasdeeltjes worden aangeslagen en opgewarmd door de protoster. Tegelijkertijd is het vormingsproces van sterren weer afhankelijk van het gasreservoir:
als gas te warm of dynamisch 'opgestookt' is, krijgt het geen kans om te accumuleren en bij te dragen aan de uiteindelijke massa van de vormende ster. Dit probleem is van specifiek belang bij de vorming van zware sterren (meer dan acht maal zo zwaar als de Zon), aangezien deze sterren minstens duizend maal zoveel straling produceren, hetgeen de accumulatie van gas bemoeilijkt.

Matthijs van der Wiel analyseerde spectroscopische waarnemingen in het ver-infrarood en submillimeter golflengtegebied. In deze waarnemingen met telescopen op Aarde en in de ruimte worden moleculaire bestanddelen van interstellair gas gedetecteerd. Door middel van vergelijkingen met modelsimulaties wordt inzicht verkregen in de invloed die zware protosterren hebben op het omringende moleculaire gas, zowel vanuit fysisch als vanuit chemisch oogpunt.

De resultaten van dit onderzoek wijzen in de richting van inhomogene dichtheidsstructuur van de gasreservoirs die protosterren omringen, zowel in kleinschalige 'klonterige' substructuur als op grotere schaal, bijvoorbeeld in de vorm van axi-symmetrische, uitgeholde gebieden waaruit overtollige energie kan ontsnappen. Andere aspecten van het onderzoek benadrukken hoe de interstellaire chemische balans afhangt van uitwisseling tussen de gasfase en de oppervlaktes van stofdeeltjes, en de geschiktheid van het eenvoudige methylidyne-molecuul bij het bestuderen van dynamisch rustig gas in de anderszins gewelddadige omgeving van jonge zware sterren.

Maandag 16 mei 2011, 16.15 uur.
Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen
Academiegebouw
Broerstraat 5, Groningen
Promotor: prof. M.C. Spaans