High energy irradiated protoplanetary disks: The X-rays and FUV role in thermo-chemical modelling

Een artistieke impressie van een dikke schijf van stof en gas rond een jonge ster. In deze protoplanetaire schijf vormen zich planeten. Credit: NASA/JPL-Caltech

Op 10 december 2012 is Giambattista Aresu gepromoveerd aan het Kapteyn Astronomisch Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen op zijn onderzoek naar de invloed van de straling van een centrale ster op de chemische en fysische eigenschappen van een omringende protoplanetaire schijf.

Om het ontstaan van leven op aarde te verklaren is het noodzakelijk om de formatie van sterren en planeten te begrijpen. De laatste tien jaar zijn grote hoeveelheid theoretische en observationele onderzoeken uitgevoerd die tezamen sterformatie beschrijven. Vele omgevingsfactoren zijn van invloed op de vorming van planeten maar hun effecten zijn nog grotendeels onbegrepen. Aresu heeft onderzoek gedaan naar de impact die ver-ultraviolette straling en röntgenstaling heeft op de chemische samenstelling en structuur van de protoplanetaire schijf waarin planeten ontstaan. Uiteindelijk doel is de grote diversiteit aan planetenstelsels te verklaren.

Uit het onderzoek door Aresu blijkt dat röntgenstraling de buitenste lagen van de protoplanetaire schijf opwarmt, waardoor deze zich verticaal uitbreidt. De hoeveelheid atomair en moleculair waterstof neemt toe onder invloed van röntgenstraling. Ook de concentratie van andere atomen en moleculen zoals geïoniseerd stikstof en neon neemt toe. De emissie van warme waterdamp hangt samen met die van neutraal zuurstof en geeft informatie over de structuur van de protoplanetaire schijf en zijn atmosfeer.

Maandag 10 december 2012
Kapteyn Astronomisch Instituut, Rijksuniversiteit Groningen
Promotoren: Inga Kamp, Marco Spaans
Copromotor: Rowin Meijerink