A walk through the different spectral states of low-mass X-ray binaries

Op 10 februari 2012 promoveerde Beike Hiemstra aan het Kapteyn Astronomisch Instituut van de Rijks Universiteit Groningen op haar onderzoek naar lage-massa röntgendubbelstersystemen.

Lage-massa röntgendubbelstersystemen zijn systemen waarin een compact object, een neutronenster of een zwart gat, materie aantrekt (accreteert) van een gewone ster die slechts een massa heeft kleiner dan of vergelijkbaar met die van onze zon. De materie-overdracht vindt plaats via een zogeheten accretieschijf waarin het materiaal naar het compacte object spiraliseert, en soms tot slechts een paar kilometer het compacte object nadert. Door interne wrijving wordt de accretieschijf zo heet dat het voornamelijk röntgenstraling uitzendt.

Rondom de accretieschijf en het compacte object bevindt zich een heet plasma, de zogenoemde corona, dat röntgen- en gammastraling uitzendt. De geometrie en oorsprong van de corona zijn niet volledig bekend, maar waarnemingen en theoriën bevestigen de aanwezigheid ervan. Gebruik makend van röntgensatellieten bestuderen we de straling afkomstig van deze accretieschijf en corona welk bijdraagt aan het onderzoek aan compacte objecten en hun nabije omgeving.

In haar proefschrift bestudeert Beike Hiemstra specifieke eigenschappen van de accretieprocessen in röntgendubbelstersystemen. Deze processen manifesteren zich op verschillende manieren en zijn veranderlijk met tijd, leidend tot de verschillende zogeheten spectrale fases. De geometrie en de temperatuur van de accretieschijf en corona zijn karakteristiek in elk van deze fases. Dit proefschrift loopt door de verschillende spectrale fases heen waarbij vanuit een observationeel standpunt verscheidene bijzonderheden van elk van deze fases worden uitgelicht. Dit levert een belangrijke bijdrage aan de algemene kennis op het gebied van accretieprocessen in lage-massa röntgendubbelstersystemen.

Vrijdag 10 februari 2012, 14.30 uur.
Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen
Academiegebouw
Broerstraat 5, Groningen
Promotor:
Prof. dr. R.M. Méndez