William Herschel ontdekte in 1800 het bestaan van infrarood. Hij deed dat met behulp van een thermometer, waarmee hij de temperatuur bepaalde van de kleuren van licht dat door een prisma valt. Hoe meer hij richting rood ging, hoe hoger de temperatuur werd. Toen hij de thermometer voorbij het rood hield, was de temperatuur echter nog steeds hoog. Herschel concludeerde dat in dit deel van het spectrum licht bestond dat niet door het menselijk oog kan worden waargenomen. Hij is daarmee de ontdekker van het onzichtbare heelal.
Herschel was een groot geleerde, die zeker een Nobelprijs had gekregen als die in zijn tijd had bestaan. Inmiddels maakt de sterrenkunde veelvuldig gebruik van geavanceerde instrumenten die op zijn ontdekking van het infrarood zijn gebaseerd. Met deze technologie kan men veel en veel dieper in het heelal doordringen dan met optische telescopen.
Tijdens zijn bezoek aan het Groningse stadhuis kan de herrezen Herschel dan ook aankondigen dat er binnenkort een Europese ruimte-telescoop wordt gelanceerd die naar hem is vernoemd. Groningse astronomen en ruimte-onderzoekers ontwierpen en bouwden een van de belangrijkste onderdelen van deze ruimte-telescoop. HIFI (Heterodyne Instrument for Far Infrared), de ontvangstapparatuur waarmee de Herschel ruimte-telescoop infraroodstraling uit het verre heelal gaat onderzoeken, is gebouwd door het ruimteonderzoeksinstituut SRON.
De lancering van de Herschel ruimte-telescoop begin volgend jaar en de start van het Internationale Jaar van de Sterrenkunde in 2009 zijn steunpilaren van de Groningse inzending voor de Academische Jaarprijs 2008. In deze competitie over wetenschapscommunicatie dingen elf teams van elf universiteiten mee naar een prijs van honderdduizend euro. De Rijksuniversiteit Groningen doet in de finale mee met een voorstel dat is opgesteld door een team onder leiding van de astronomen Peter Barthel en Gijs Verdoes Kleijn. Onderwerp is 'Ontdek het onzichtbare heelal'. De Groningers gaan in hun bijdrage in op recente ontdekkingen uit de infrarood-sterrenkunde, een richting in de astronomie waarin Groningen bij de wereldtop behoort.
Meer informatie over de Herschel ruimtetelescoop
Meer informatie over het Internationaal Jaar van de Sterrenkunde 2009
Meer informatie over de Academische Jaarprijs
