Prof. dr. Willem de Graaff (1923-2004) was leider van de Fysische Afdeling (1960-1976) van het Utrechtse Laboratorium voor Ruimte-Onderzoek van de Commissie voor Geofysica en Ruimteonderzoek (GROC) van de KNAW. Naast zijn werk als fysicus en vooral na zijn pensionering heeft hij zich tientallen jaren lang ingezet om een breed publiek te interesseren voor ruimtevaart en sterrenkunde. Zo gaf hij meer dan 600 lezingen voor jong en oud (binnen de KNVWS en daarbuiten), talrijke cursussen en radio-interviews. Vele jaren was hij voorzitter van het bestuur van Stichting ‘De Koepel’.
Als uiting van waardering en erkentelijkheid heeft het bestuur van Stichting ‘De Koepel’ in 2007 de Willem de Graaffprijs ingesteld. De prijs is primair bedoeld voor iemand die beroepsmatig werkzaam is in sterrenkunde en/of ruimte-onderzoek en die daarnaast in bijzondere mate bijdraagt aan de popularisering van deze wetenschapsterreinen. De prijs is zowel een beloning voor als een aanmoediging tot activiteiten die Willem de Graaff na aan het hart lagen. De prijs ter grootte van 1500 euro wordt eenmaal in de drie jaar uitgereikt. In 2007 is de prijs voor het eerst toegekend, aan Prof. Dr. John Heise uit Utrecht.
Vincent Icke is hoogleraar theoretische sterrenkunde aan de Universiteit Leiden, en bijzonder hoogleraar kosmologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde theoretische natuurkunde en sterrenkunde te Utrecht, en promoveerde in 1972 in Leiden op het ontstaan van sterrenstelsels en de grote schaalstructuur in het heelal. Hij deed postdoctoraal onderzoek aan de universiteiten van Sussex en Cambridge, en aan het California Institute of Technology. Na een vijftal jaren als docent aan de universiteit van Minnesota kwam hij in 1983 naar Leiden. Op dit moment gaat zijn belangstelling in het onderzoek voornamelijk uit naar drie onderwerpen. Ten eerste de kosmologie: het ontstaan van structuur in het heelal en de invloed van vacuüumfluctuaties op de dynamica van het heelal (de kosmologische constante, ofwel “waarom weegt de ruimte niets?”). Ten tweede de hydrodynamica van hoog-energetische en relativistische stromingen van gas rondom stervende sterren en compacte objecten, zoals planetaire nevels, supernovae en accretieschijven. Ten derde de stralings-hydrodynamica van koele gassen waarin stof en straling een rol spelen, zoals jonge sterren en AGB-sterren. Hij leidt de onderzoeksgroep Theoretische Sterrenkunde van de Sterrewacht Leiden.
Naast zijn wetenschappelijk werk is Icke actief betrokken bij de popularisatie van de wetenschap. Hij schrijft regelmatig in de populaire pers, zowel dag- en weekbladen als maandbladen (Zenit, Natuurwetenschap & Techniek, Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde) en geeft ook regelmatig publiekslezingen. Hij was vele jaren columnist bij NRC/Handelsblad. Ook verschenen van zijn hand diverse populair-wetenschappelijke boeken zoals ‘The Force of Symmetry’, ‘De eekhoornformule’, ‘Passie en Precisie’, ‘Christiaan Huygens in de ovtt’, ‘Niks relatief’, ‘Krachten’, en recent ‘De ruimte van Christiaan Huygens’. Icke maakte video’s. onder andere voor het 350 jaar bestaan van de Sterrewacht Leiden, voor de Grote Tijd Tentoonstelling, en voor het Huygens Laboratorium. Hij werkte mee aan tal van radio- en TV programma’s, waaronder HobbySkoop, TeleKids, De Vrolijke Wetenschap, Noorderlicht, NOVA, Teleac, Klokhuis, Jota!, de Nationale Wetenschapsquiz en De Wereld Draait Door. Icke is tevens beeldend kunstenaar en grafisch ontwerper.
Het bestuur van Stichting ‘De Koepel’ acht Vincent Icke een waardig prijswinnaar en hoopt dat hij zich met veel plezier zal blijven inzetten voor de popularisering van de sterrenkunde. De prijs wordt aanstaande woensdag uitgereikt tijdens de Nederlandse Astronomen Conferentie 2010 in Cuijck.
De Koepel
Willem de Graaffprijs 2010 voor Vincent Icke
Het bestuur van Stichting ‘De Koepel’ heeft besloten de Willem de Graaffprijs 2010 toe te kennen aan Prof. dr. Vincent Icke.
