De lancering van NewAthena staat gepland voor 2037. Het is ESA’s tweede grote L-class-missie. De ruimtetelescoop wordt een orde van grootte beter dan huidige röntgentelescopen qua gevoeligheid en spectroscopie. De wetenschappelijke doelen beslaan onder meer: het effect van sterren op de bewoonbaarheid van hun planeten, de temperatuur en druk in neutronensterren, de verdeling van metalen in het heelal en de invloed van superzware zwarte gaten op de ontwikkeling van hun moederstelsel.
NewAthena gaat ook een sleutelrol spelen in multi-messenger astronomie, waarin conventionele telescopen gebruikt worden in combinatie met detectoren voor zwaartekrachtsgolven en neutrino-observatoria.
Jets
SRON-astronomen focussen onder meer op hoe actieve superzware zwarte gaten hun moederstelsel en het omliggende kosmische web vormen. "De krachtige jets van zwarte gaten kunnen elementen zoals koolstof, zuurstof, ijzer of silicium uit het sterrenstelsel blazen waarin ze zijn geproduceerd, en die verspreiden over miljoenen lichtjaren," zegt Aurora Simionescu (SRON). "En nóg fascinerender is dat NewAthena ons in staat stelt om te observeren hoe die interactie plaatsvindt. Daarin zien we details van de chemische samenstelling die simpelweg niet bereikbaar zijn met de huidige telescopen."
Neutronensterren
"Neutronensterren zijn de enige plekken in het heelal waar stabiele vormen van ‘strange matter’ kunnen bestaan," zegt Anna Watts (UvA). "In hun zoektocht daarnaar maken röntgenastronomen gebruik van relativistische effecten waarmee ze de massa en omvang van neutronensterren meten. Vooral de grote spiegel en lage ruis van NewAthena gaan het verschil maken om dit soort ultracompacte materie te begrijpen."
Het artikel in Nature Astronomy bouwt voort op vele jaren van wetenschappelijk en technisch werk bij ESA, in het Instrument Consortia (Wide Field Imager en X-ray Integral Field Unit), de internationale partners (NASA en JAXA) en de brede Athena-gemeenschap.
Wetenschappelijke publicatie
The NewAthena mission concept in the context of the next decade of X-ray astronomy. Door: Mike Cruise, Matteo Guainazzi, James Aird, Francisco J. Carrera, Elisa Costantini, Lia Corrales, Thomas Dauser, Dominique Eckert, Fabio Gastaldello, Hironori Matsumoto, Rachel Osten, Pierre-Olivier Petrucci, Delphine Porquet, Gabriel W. Pratt, Nanda Rea, Thomas H. Reiprich, Aurora Simionescu, Daniele Spiga & Eleonora Troja. In: Nature Astronomy, 31 december 2024 [origineel | gratis preprint]
Bron: nieuwsbericht van SRON