In oktober 2011 was het 50 jaar geleden dat de Utrechtse sterrenkundige Kees de Jager met een werkgroep een aanzet gaf tot het ‘wetenschappelijk ruimteonderzoek’ in Nederland. SRON Netherlands Institute for Space Research - voortgekomen uit onder andere deze werkgroep - viert dit met de lancering van de website www.sron.nl/50 jaar. Aan de hand van vijf toptienlijstjes schetst de nieuwe site een kernachtig beeld van de beeldbepalende Nederlandse pioniers, de wetenschappelijke doorbraken, de invloedrijkste experimenten, de sleuteltechnologieën en de grote nog openstaande wetenschappelijke vragen.
Hoe is het heelal ontstaan? Hoe ontstaan sterren en planeten als de aarde? Hoe is het leven op aarde ontstaan? Is er leven buiten de aarde? Fundamentele vragen als deze hebben de mensheid van oudsher geïnspireerd om de kosmos te onderzoeken. Halverwege de jaren vijftig van de 20ste eeuw zien astronomen in dat de ruimtevaart kan helpen die grote vragen te beantwoorden. Na de lancering van de Russische Sputnik-satelliet in 1957 begint een periode waarin de grenzen van onderzoek van het heelal en onze eigen aarde bijna letterlijk worden verlegd.
De atmosfeer van de aarde houdt namelijk grote delen van de straling uit het heelal tegen. Eigenlijk bereiken alleen het zichtbaar licht en een deel van de radiostraling ongehinderd de telescopen op de grond. Door satellieten met meetinstrumenten in de ruimte te brengen zijn we verlost van die storende invloed van de dampkring. Dankzij ruimtetechnologie kunnen we tegenwoordig gamma-, röntgen-, ultraviolet- en infraroodstraling, afkomstig van vele exotische objecten in het heelal, opvangen en bestuderen. Daarnaast is het alleen vanuit de ruimte mogelijk om grootschalige verschijnselen op aarde te volgen en te bestuderen.
Nederland behoort tot de Europese landen die zich vanaf het begin sterk maken voor internationaal ruimteonderzoek. Henk van de Hulst richt in 1960 de Commissie voor Geofysica en Ruimteonderzoek van de KNAW op; Kees de Jager volgt zijn voorbeeld op 1 oktober 1961 met de Werkgroep Ruimteonderzoek van Zon en Sterren. Het is het begin van een ontwikkeling waarin Nederlandse sterrenkundigen wereldwijd een grote reputatie opbouwen. De werkgroep van Kees de Jager is één van de vier werkgroepen waaruit later het NWO-instituut SRON Netherlands Institute for Space Research ontstaa.
De nieuwe publiekswebsite www.sron.nl/50jaar belicht via vijf toptienlijstjes respectievelijk de Nederlandse pioniers, de wetenschappelijke doorbraken, de invloedrijkste experimenten en de belangrijkste technologieën van de afgelopen vijftig jaar. Anekdotes en citaten gaan hand in hand met hard feitenmateriaal en aandacht voor de geheimen van de technologie. Daarnaast is er veel aandacht voor de toekomst. Zullen we ooit volledig begrijpen waaruit donkere materie en donkere energie bestaat? Wat het uiteindelijke lot is van het heelal? Is de aarde, met haar rijkdom aan leven, uniek in het heelal? Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering op aarde? Op deze en vele andere vragen zijn de huidige én toekomstige missies van het ruimteonderzoek gericht.
Website 'canon 50 jaar Nederlands ruimteonderzoek' gelanceerd
