Met ESO’s Very Large Telescope is de tot nu toe meest gedetailleerde infraroodopname gemaakt van de grote stellaire kraamkamer in het sterrenbeeld Carina. Op de foto zijn allerlei structuren te zien die nog niet eerder in dit spectaculaire landschap van gas, stof en jonge sterren waren waargenomen. Het is een van de meest indrukwekkende opnamen die ooit met de VLT zijn gemaakt.
Diep in hart van de zuidelijke Melkweg ligt een stellaire kraamkamer die de Carinanevel wordt genoemd. Hij bevindt zich op een afstand van ongeveer 7500 lichtjaar in het sterrenbeeld Carina (Kiel). Deze wolk van gloeiend gas en stof is een van de meest nabije broedplaatsen van zeer zware sterren en bevat enkele van de helderste en zwaarste sterren die we kennen. Een daarvan, de geheimzinnige en uiterst instabiele ster Èta Carinae, was halverwege de 19de eeuw enkele jaren lang de op één na helderste ster aan de hemel. Waarschijnlijk zal de ster binnenkort – naar astronomische maatstaven dan – als supernova ontploffen. De Carinanevel is een perfect laboratorium voor het onderzoek van de geboorte en de eerste levensfasen van sterren.
Hoewel deze nevel ook op foto’s in zichtbaar licht al heel spectaculair is (eso0905), gaan veel van zijn geheimen schuil achter dikke wolken van stof. Om door deze sluier heen te dringen, heeft een Europees team van astronomen, onder leiding van Thomas Preibisch (Universitäts-Sternwarte München, Duitsland), de gecombineerde kracht van ESO’s Very Large Telescoop en de infrarood-gevoelige camera HAWK-I ingezet.
Voor deze indrukwekkende foto zijn honderden afzonderlijke VLT-opnamen gecombineerd. Het resultaat is het meest detailrijke infraroodmozaïek dat ooit van de Carinanevel is gemaakt. Het toont niet alleen de heldere zware sterren, maar ook honderdduizenden veel zwakkere sterren die voorheen onzichtbaar waren.
De oogverblindende ster Èta Carinae zelf is linksonder te zien. Hij is omringd door wolken van gas die onder invloed van intense ultraviolette straling tot gloeien zijn gebracht. Verspreid over de foto zijn ook tal van compacte klodders van donker materiaal te zien, die zelfs in het infrarood ondoorzichtig blijven. Dat zijn de stofrijke cocons waarin zich nieuwe sterren vormen.
In de laatste paar miljoen jaar zijn in dit hemelgebied grote aantallen sterren ontstaan – zowel individueel als in groepen. De heldere sterrenhoop ongeveer in het midden van de foto heet Trumpler 14. Hoewel dit object ook op visuele golflengten waarneembaar is, zijn op deze infraroodopname veel meer zwakkere sterren te zien. Meer naar links valt een kleine concentratie van gelige sterren op. Dit groepje dook in deze nieuwe VLT-gegevens voor het eerst op: de sterren zijn op visuele golflengten niet te zien. Dit is overigens slechts een van de vele nieuwe objecten die op dit spectaculaire panorama zijn ontdekt.
Meer foto's en een video op de ESO-website
VLT maakt meest detailrijke infraroodopname ooit van de Carinanevel
