Astronomen zijn er voor het eerst in geslaagd om de middellijn van de verre dwergplaneet Eris nauwkeurig op te meten. Dat is gebeurd toen het kleine hemellichaam eind 2010 voor een zwakke ster langs trok – een gebeurtenis die is waargenomen met telescopen in Chili, waaronder de Belgische TRAPPIST-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla. De waarnemingen laten zien dat Eris vrijwel net zo groot is als Pluto. Het oppervlak van Eris weerkaatst veel licht, wat erop wijst dat zij is bedekt met een gelijkmatig, dun laagje ijs – waarschijnlijk een bevroren atmosfeer. De resultaten zullen op 27 oktober 2011 worden gepubliceerd in het tijdschrift Nature.
In november 2010 schoof de verre dwergplaneet Eris voor een zwakke achtergrondster langs – een verschijnsel dat een sterbedekking wordt genoemd. Sterbedekkingen van dit type zijn erg zeldzaam en ook moeilijk waarneembaar, omdat de dwergplaneet nogal klein en ver weg is. Pas in 2013 zal Eris opnieuw een ster bedekken. Sterbedekkingen bieden de meest nauwkeurige, en vaak ook enige, methode om de vorm en afmetingen van een ver lid van ons zonnestelsel te meten.
Dat Eris tijdens haar trage beweging langs de hemel een zwak sterretje zou tegenkomen, bleek uit opnamen van de 2,2-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla. De waarnemingen van de sterbedekking werden nauwgezet voorbereid en uitgevoerd door een team van astronomen van verschillende universiteiten (voornamelijk Franse, Belgische, Spaanse en Braziliaanse). Daarbij werd onder meer gebruik gemaakt van de TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope, ook op La Silla.
"Het waarnemen van sterbedekkingen door de kleine hemellichamen voorbij de planeet Neptunus vereist grote precisie en zeer nauwkeurige planning. Afgezien van onderzoek ter plaatse is dit de beste manier om de grootte van Eris te meten", legt eerste auteur Bruno Sicardy uit.
Op 26 locaties op aarde, waaronder enkele amateursterrenwachten, is geprobeerd om de voorspelde sterbedekking waar te nemen, maar slechts vanuit twee waarnemingsposten – beide in Chili – was het verschijnsel ook daadwerkelijk waarneembaar. De ene was de ESO-sterrenwacht op La Silla, de andere bestond uit twee telescopen in San Pedro de Atacama. Alledrie de telescopen registreerden een plotselinge helderheidsafname toen Eris de verre ster bedekte.
Meer informatie en afbeeldingen op de ESO-website
Verre dwergplaneet Eris is Pluto’s tweelingzus
