Rond 13 en 14 december zijn er veel vallende sterren te zien, als het helder is. Deze meteoren horen bij de Geminiden-meteorenzwerm die in de nacht van 13 op 14 december zijn hoogtepunt bereikt. Dit gebeurt elk jaar, maar dit jaar is er ’s nachts geen storend maanlicht. Hierdoor zijn er meer vallende sterren zichtbaar als het weer meewerkt. Bij een onbewolkte donkere hemel verschijnen er dan tot wel honderd per uur.
Een vallende ster – ook wel meteoor genoemd – heeft niets met echte sterren van doen. Het gaat om een stofdeeltje of stukje gruis uit de ruimte dat de dampkring van de aarde binnenkomt. Het botst met hoge snelheid tegen moleculen in de lucht die daardoor even oplichten. Zo zien we een lichtflitsje aan de hemel. Dit proces vindt plaats op een hoogte van 80 tot 100 kilometer.
Meteoren verschijnen elke nacht. Maar in sommige perioden kunnen we meer meteoren zien dan normaal. Dat komt omdat de aarde dan een baan van een komeet kruist. In die baan zitten veel stof- en gruisdeeltjes die de komeet heeft achtergelaten. Als de aarde door de baan trekt, komen de deeltjes in de atmosfeer van de aarde terecht en dan verschijnen de meteoren. Zo trekt de aarde elk jaar rond 12 augustus door de baan van komeet Swift-Tuttle, waardoor we dan van vallende sterren kunnen genieten.
Rond 13/14 december trekt de aarde door de baan van de uitgedoofde komeet Phaeton. Dan verschijnen er veel meteoren die uit het sterrenbeeld Tweelingen lijken te komen. Deze meteoren heten Geminiden naar de Latijnse naam voor Tweelingen. Geminiden zijn te zien van 7 tot en met 17 december, met het hoogtepunt in de nacht van 13 op 14 december. Dan zijn er bij helder weer vele tientallen meteoren per uur te zien.
Dit jaar zijn de omstandigheden van de Geminiden gunstig. Er staat ’s nachts namelijk geen maan aan de hemel waardoor het extra donker is. Ook zwakke meteoren zijn dan goed te zien. Op een donkere plek ver van de steden kunnen bij een transparante lucht wel honderd meteoren per uur verschijnen. De meeste meteoren verschijnen na middernacht, maar ook voor middernacht is het zeker de moeite waard om te kijken.
Om de vallende sterren goed te kunnen zien heeft u geen telescoop of verrekijker nodig. Zoek bij helder weer een donkere plek op waar u veel sterren kunt zien en kijk naar boven. Ook al komen de Geminiden uit de richting van de Tweelingen, ze kunnen overal aan de hemel verschijnen. Omdat heldere decembernachten aardig koud zijn en u bij het waarnemen stilzit, is het noodzakelijk uzelf goed warm aan te kleden.
Een belangrijke factor bij het zien van vallende sterren is het weer. December is vaak een grauwe maand en telt gemiddeld niet veel heldere nachten. De weervoorspelling voor donderdagnacht is niet gunstig.
Soms verschijnen er felle meteoren die veel helderder zijn dan de sterren aan de hemel. Meteoren die helderder zijn dan de planeet Venus worden vuurbollen genoemd. Een aantal organisaties, waaronder De Werkgroep Meteoren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS) is geïnteresseerd in deze vuurbollen. Ziet u zo’n felle meteoor meld deze dan via dit formulier.
Bron: Werkgroep Meteoren
