Een team astronomen, onder wie sterrenkundige Marijke Haverkorn (Astron, Radboud Universiteit Nijmegen) is er voor het eerst in geslaagd turbulentie in het interstellaire medium zichtbaar te maken. Met behulp van gepolariseerde radiostraling en in het bijzonder de veranderingen daarin, ontdekten ze een verrassende structuur, die zich het best laat vergelijken met een slangenkuil. Het onderzoeksresultaat wordt deze week gepubliceerd in Nature.
Turbulentie zorgt ervoor dat chemische elementen uit ontplofte sterren worden gemengd in het interstellaire medium, kan stervorming stimuleren of juist voorkomen, en bepaalt de dynamica van de wolken. Het is een belangrijk effect in het interstellaire gas, maar kan alleen indirect worden gemeten, bijvoorbeeld door het bepalen van de snelheidsverschillen in gaswolken.
De onderzoekers gebruikten de Australia Telescope Compact Array van CSIRO om de kleine veranderingen te meten in het gepolariseerde radiosignaal. Net als zichtbaar licht kan radiostraling worden gepolariseerd. Ze observeerden een heldere, gepolariseerde regio van de Melkweg op zo’n 10.000 lichtjaar afstand van de aarde in het sterrenbeeld Winkelhaak (Norma). De onderzoekers verwachtten dat de mate waarin het gepolariseerde signaal door de turbulentie werd gewijzigd een willekeurig patroon zou volgen. Tot hun verbazing kwam er een beeld tevoorschijn met verrassende lijnstructuren.
Uit de structuur van deze ‘krioelende slangen’ en in de frequentie waarmee ze voorkomen zit informatie waarmee dit soort turbulentie kan worden geduid. Om de kenmerken beter te begrijpen, is een aantal numerieke simulaties gedaan voor verschillende soorten turbulentie. Die laten zien dat milde turbulentie het beste de situatie in het interstellaire medium weergeeft.
Marijke Haverkorn en de andere onderzoekers willen nu met deze nieuwe techniek turbulentie in andere delen van de Melkweg gaan onderzoeken. “Uiteindelijk kunnen we zo te weten komen waardoor sommige delen van de Melkweg heter zijn dan andere en waardoor sterren zich op bepaalde plekken en op bepaalde momenten vormen.”
Nature
Turbulentie in de ruimte blijkt slangenkuil
