Radioastronomen, onder wie prof. Heino Falcke (Radboud Universiteit Nijmegen/ASTRON), hebben een nieuwe supernova ontdekt die onzichtbaar is voor andere instrumenten door de enorme stofwolken die de ontploffende ster omringen. De ontploffing – waardoor een zwart gat of een neutronenster ontstond - was zo dicht bij ons melkwegstelsel dat hij anders zelfs met een amateurkijker te zien zou zijn geweest. De ontdekking is deze week gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.
De supernova is waargenomen in het sterrenstelsel M82. Het sterrenstelsel M82 staat op 12 miljoen lichtjaar van de aarde, in de richting van de Grote Beer. Het is een zogeheten onregelmatig sterrenstelsel. Het is een flink stuk kleiner dan de Melkweg, maar het is zeer actief: er worden in het centrum van dit stelsel meer sterren geboren dan in de veel grotere Melkweg. Bovendien is het stelsel rijk aan supernova’s, zozeer zelfs dat het sterrenstelsel als geheel lijkt te exploderen.
De nieuwe supernova SN 2008iz werd min of meer toevallig ontdekt met de Very Large Array in New Mexico, USA. Er is zoveel stof en gas in het sterrenstelsel dat de explosie op andere golflengtes onzichtbaar is. Andreas Brunthaler, van het Max Planck Institute for Radioastronomy ‘zag’ de supernova voor het eerst in radiogegevens van begin april 2009. Door terug te kijken in het archief en metingen van 10 radiotelescopen zoals de Westerbork Radiotelescoop in Nederland, te combineren, wist hij met een team internationale collega’s af te leiden dat de ster vorig jaar februari moet zijn ontploft. Optische telescopen hebben de ontploffing in het dichte hart van het sterrenstelsel gemist.
"Deze kosmische catastrofe laat zien dat we met onze radiotelescopen op de eerste rij zitten om gebeurtenissen in het universum te ontdekken die anders verborgen blijven. Grote kans dat er al veel meer explosies in M82 zijn geweest. Als de radiotelescoop LOFAR straks operationeel is, zal het ontdekken van deze explosies routinewerk worden", verwacht Falcke.
Homepage Heino Falcke
ASTRON
Supernova ontdekt in explosief sterrenstelsel
