Het Nationaal Conserveringsprogramma Metamorfoze heeft € 100.000 toegezegd voor het conserveren en digitaliseren van het archief van de Leidse Sterrewacht uit de periode 1830-1940. Het betreft een samenwerkingsproject van de faculteit Wis- en Natuurkunde en de Universiteitsbibliotheek Leiden. De subsidie komt niet lang na de toekenning van de miljoenensubsidie voor de restauratie van de oude sterrewacht in de binnenstad van Leiden.
Nederlandse astronomen behoorden de afgelopen anderhalve eeuw tot de absolute wereldtop. De Leidse Sterrewacht speelde (en speelt) hierin een belangrijke rol. Het Sterrewachtarchief is de belangrijkste bron voor de geschiedenis van de moderne Nederlandse astronomie. Het geeft een unieke kijk achter de schermen van de wetenschap: niet alleen van het onderzoek, maar ook van de bestuurlijke en financiële gang van zaken.
De kern van het archief bestaat uit de collecties van Frederik Kaiser (1808-1872, grondlegger van de moderne Leidse Sterrewacht) en Willem de Sitter (1872-1934, directeur van de Sterrewacht vanaf 1918 en pionier van de moderne kosmologie). Daarnaast zijn er stukken van H.G. van de Sande Bakhuyzen en Ejnar Hertzsprung, en van hun medewerkers en studenten (onder wie Jan Oort). De Leidse astronomen hadden intensief contact met vooraanstaande wetenschappers uit de hele wereld. Het archief bevat brieven van onder anderen Einstein, Lorentz, Kapteyn, Lemaître, Leverrier en Quetelet.
Het archief ligt momenteel op de Sterrewacht. Het zal worden geïnventariseerd, gedigitaliseerd en verpakt in zuurvrije dozen. Hierna zal het naar de Universiteitsbibliotheek worden overgebracht, waar het veilig en onder geklimatiseerde omstandigheden wordt bewaard. Het archief blijft beschikbaar voor onderzoek. Er bestaat veel belangstelling voor, zowel nationaal als internationaal. De inventaris en de digitale afbeeldingen worden toegankelijk via Bijzondere Collecties Digitaal.
Metamorfoze is een nationaal programma voor het behoud van het papieren erfgoed. Het wordt gecoördineerd door de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief en gefinancierd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Subsidie voor behoud Leids Sterrewachtarchief
