ESO werd 60 jaar geleden opgericht door onder andere Nederland, en inmiddels heeft de Europese intergouvernementele organisatie voor sterrenkunde op het zuidelijk halfrond 16 lidstaten. ESO bouwt en beheert de meest krachtige en geavanceerde telescopen in het noorden van Chili, waar de Europese, en dus ook de Nederlandse, sterrenkunde volop gebruik van maakt voor wetenschappelijke onderzoek. De omstandigheden (donker, hoog en droog) maken het noorden van Chili tot een uitstekend gebied voor sterrenkundig onderzoek.
Aan de gigantische telescopen, zoals de Very Large Telescope op de berg Paranal, de in aanbouw zijnde Extremely Large Telescope op de berg Armazones en de grote array van ALMA-schotels op de Chajnantor-hoogvlakte zitten veel instrumenten (de 'oren en ogen' van de telescoop) om de astronomische waarnemingen te kunnen doen. Nederland heeft voor alle faciliteiten bijgedragen aan de ontwikkeling en bouw van deze instrumenten. Ook voor de toekomstige ELT, die naar verwachting later dit decennium in bedrijf gaat, zijn NOVA-ingenieurs en projectmanagers bezig met de technologisch hoogwaardige en uitdagende instrumentatie. Nederlandse astronomen hebben met de faciliteiten al vele fantastische ontdekkingen gedaan.
Onder de meer dan 100 aanwezigen uit wetenschap, politiek en industrie waren onder anderen minister Dijkgraaf van OCW, ESO’s council-president Linda Tacconi, de directeur-generaal van ESO Xavier Barcons en de voormalige ESO-directeuren Tim de Zeeuw en Harry van der Laan.
Wetenschappers en ingenieurs van ESO en de NOVA-instituten aan de universiteiten van Amsterdam, Groningen, Nijmegen en Leiden leverden bijdragen aan het symposium, dat werd voorgezeten door de wetenschappelijk directeur van NOVA Amina Helmi, de uitvoerend directeur Michiel Rodenhuis en NOVA-ambassadeur Ewine van Dishoeck.
Xavier Barcons kreeg uit handen van Michiel Rodenhuis een cadeau voor de 60ste verjaardag van ESO: een speciaal gegraveerde versie van een van de eerste onderdelen voor MICADO, een van de eerste-generatieinstrumenten op ESO’s Extremely Large Telescope die in aanbouw is in Noord-Chili. Het onderdeel is ontworpen voor de ophanging van het complexe cryogene filterwiel van MICADO, waar NOVA verantwoordelijk voor is.
De dag eindigde met een interview met minister Dijkgraaf door Ewine van Dishoeck waarin het belang van de structurele samenwerking tussen de Nederlandse sterrenkunde en ESO op het gebied van optische/infrarood- en submm-astronomie werd benadrukt.
Hieronder volgt een fotoverslag van het symposium (Foto's: Emiel Lops).
Update: ten tijde van de 60 jaar ESO-viering was NOVA niet op de hoogte van het feit dat er vanuit de Universiteit Leiden een onderzoek liep naar Tim de Zeeuw en dat hij hangende het onderzoek geschorst was. NOVA is geschokt door het nieuws dat enkele weken later bekend werd en heeft als onderdeel van de Raad van de Astronomie een statement opgesteld.
