Snelst draaiende ster ontdekt

Een internationaal team van astronomen, onder wie Alex de Koter en Hugues Sana (Universiteit van Amsterdam) en Selma de Mink (Space Telescope Science Institute, Baltimore, VS), heeft in de Grote Magelhaense Wolk een supersnel draaiende ster ontdekt. De equatoriale rotatiesnelheid van VFTS 102 wordt geschat op meer dan twee miljoen kilometer per uur, waarmee het de snelst draaiende ster is die astronomen ooit hebben waargenomen. Het onderzoeksresultaat is gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters.

De Grote Magelhaense Wolk is een sterrenstelsel dat zich dicht bij onze Melkweg bevindt, op een afstand van 160.000 lichtjaar. De vondst werd gedaan binnen het FLAMES-survey met ESO’s Very Large Telescope in Chili, dat de zwaarste en helderste sterren van de Tarantulanevel in de Grote Magelhaense Wolk in kaart brengt. Het team heeft daarnaast een aantal andere, opvallend snel draaiende objecten gevonden. “De Tarantulanevel is een enorme kraamkamer van sterren en de plek bij uitstek om dit soort bijzondere objecten te vinden”, zegt coauteur Hugues Sana.

VFTS 102 draait driehonderd keer zo snel om zijn eigen as als de zon en nadert daarmee het punt waarop centrifugaalkrachten de ster uiteen zouden rijten. De ster is vermoedelijk een zogeheten ‘wegloopster’ omdat hij veel sneller door de ruimte beweegt dan naburige sterren. De astronomen denken dat hij door zijn als supernova ontploffende begeleider uit een dubbelstersysteem is gekegeld. In de buurt van VFTS 102 is een karakteristieke gaswolk van een supernovarest aangetroffen die dit scenario ondersteunt. De twee hadden waarschijnlijk een kleine onderlinge afstand, waardoor gas van de begeleider naar de ster is gestroomd, die daardoor steeds sneller ging draaien. De kern van de begeleidende ster is bij de supernova-explosie ineengestort tot een pulsar.

“Welk lot de zware, snel draaiende ster is beschoren, is onzeker”, zegt Alex de Koter. “Door de enorme snelheid waarmee VFTS 102 rondtolt worden de binnenste lagen gemengd, totdat deze volledig homogeen zijn. Het is mogelijk dat een dergelijke ster zijn leven eindigt in een bijzonder exotische supernova-explosie, zoals een gammaflits of een hypernova”, aldus De Koter.

ApJ-artikel