De ruimtetelescoop Herschel is vanmiddag om 15.12 u succesvol gelanceerd vanuit de Europese lanceerbasis in Frans-Guyana. In het hart van Herschel bevindt zich de door het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON ontwikkelde ruimtecamera HIFI. Tientallen medewerkers aan HIFI, die afgereisd waren naar Frans-Guyana of de lancering volgden in Space Expo in Noordwijk, zagen de Ariane 5-raket omhoog gaan op het geplande tijdstip.
Herschel is met een spiegel van 3,5 meter de grootste ruimtetelescoop die ooit is gelanceerd. De telescoop gaat infraroodstraling uit het heelal analyseren en zo gegevens verzamelen over het ontstaan van sterren en planeten. Het gevoelige ruimte-instrument HIFI kan uit die infraroodstraling opmaken wat de moleculaire samenstelling is van gas- en stofwolken waar sterren en planeten uit geboren worden. Voor astronomen breken daarmee spannende tijden aan.
Met de lancering is Herschel zijn reis begonnen naar een positie op anderhalf miljoen kilometer van de aarde, vier keer zo ver als de maan. Daar komt de telescoop over ongeveer twee maanden aan. Maar de eerste waarnemingen kunnen al eerder beginnen. Over een week gaat de klep van de telescoop open, waarmee het licht uit de ruimte de wetenschappelijke instrumenten kan bereiken. Dan breekt een periode van testen aan, waarna de wetenschappers aan de slag kunnen.
SRON was verantwoordelijk voor de algehele ontwikkeling van het HIFI-instrument, maar er zijn meer Nederlandse bijdragen aan Herschel. Zo heeft TNO het optisch ontwerp van HIFI gedaan en het bedrijf MECON het mechanisch ontwerp. De Technische Universiteit Delft ontwikkelde voor HIFI een paar ultragevoelige nanosensoren. Het ruimtevaartbedrijf Dutch Space leverde de zonnepanelen en het standregelsysteem voor Herschel.
De Ariane-raket bracht ook Planck de ruimte in. Dit instrument gaat onderzoek doen naar de zogeheten kosmische achtergrondstraling. Dat zijn lichtstralen die kort na het ontstaan van het heelal met de oerknal zijn uitgezonden en nu pas, meer dan 13 miljard jaar later, onze regio van het heelal bereiken.
De Nederlandse media hebben op 14 mei veel aandacht besteed aan de lancering van Herschel. Een overzicht:
NOS-Journaal
Ochtendeditie Radio 1 Journaal
SBS Hart van Nederland (item start op 3/4 van de uitzending)
Herschel-special Klokhuis
BNR Nieuwsradio (met Peter Roelfsema)
BNR Nieuwsradio (met Jasper Wamsteker)
BNR Nieuwsradio (met Teun Klapwijk en Sytse Kampen)
BNN Today 20.02-22.02. Item is om ongeveer 21.15 uur
NOS Jeugdjournaal (1/3 van de uitzending)
RTL Nieuws heeft een 12 minuten durende special over Herschel gemaakt in Kourou met Pieter Dieleman.
TV Noord (Het eerste nieuwsitem op donderdag 14 mei 18:00 Groningen vandaag, vanaf 00:45; het eerste item op donderdag 14 mei 18:15 Groningen vandaag (live), vanaf 00:21)
Radio 1 Met het oog op morgen (woe 13 mei, item begint op 42:00)
Via twitter zijn de verrichtingen van Herschel te volgen.
Ruimtetelescopen Herschel en Planck gelanceerd
