Astronomen hebben met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) een quasar ontdekt die materie uitstoot met een kracht die zeker vijf keer groter is dan wat ooit is waargenomen. Het onderzoek laat zien dat er jaarlijks ongeveer vierhonderd zonsmassa’s aan materie van de quasar wegstroom. Veel quasars stoten kolossale hoeveelheden materie uit, en deze uitstoot speelt een sleutelrol bij de evolutie van sterrenstelsels. Tot nu toe was echter bij geen enkele quasar een materiestroom waargenomen die zo sterk was als door theoretici was voorspeld.
Quasars zijn de extreem heldere kernen van sterrenstelsels, die door superzware zwarte gaten van energie worden voorzien. Hoewel zwarte gaten vooral bekendstaan als materie-verslinders, blazen de meeste quasars een deel van de aangetrokken materie met hoge snelheid hun omgeving in. Bij dit nieuwe onderzoek is met het instrument X-shooter van de Very Large Telescope van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili) heel gedetailleerd naar de quasar SDSS J1106+1939 gekeken.
‘We hebben de krachtigste quasar-materiestroom ontdekt die we kennen. Het tempo waarin energie wordt afgevoerd door de enorme materiestroom van SDSS J1106+1939 is minstens twee miljoen miljoen keer zo groot als de energieproductie van de zon. Oftewel ongeveer honderd keer de totale energieproductie van het Melkwegstelsel – echt een monsterachtige hoeveelheid,’ zegt onderzoeksleider Nahum Arav (Virginia Tech, VS). ‘Het is voor het eerst dat bij een quasar een materiestroom is waargenomen met een energie die aan de theoretische verwachtingen voldoet.’
Veel theoretische modellen wijzen erop dat de uitwerking van zo’n materiestroom op het omringende sterrenstelsel veel raadsels uit de moderne kosmologie kan helpen oplossen, zoals de vraag wat het verband is tussen de massa van een sterrenstelsel en de massa van zijn centrale zwarte gat, en de vraag waarom het heelal zo weinig grote sterrenstelsels telt. Maar of quasars in staat zijn om een materiestroom te produceren die deze verschijnselen kan veroorzaken was tot nu toe onduidelijk.