De inschrijving voor het grote citizen science-project iSPEX, “Meet fijnstof met je smartphone”, is geopend. Vanaf vandaag kunnen geïnteresseerden de iSPEX, het opzetstukje voor de smartphone waarmee ‘doe-het-zelf’ wetenschap mogelijk wordt, bestellen. Iedereen met een iSPEX-opzetstukje kan meedoen aan de grote meetdag die gepland staat voor het late voorjaar.
Het iSPEX-opzetstukje verandert in combinatie met de bijbehorende app een smartphone in een handomdraai in een wetenschappelijk instrument om stof in onze atmosfeer te meten. Deelnemers richten hun telefoon met de iSPEX naar een stuk heldere hemel en maken een foto. De metingen, en die van 10.000 andere Nederlanders, worden centraal verwerkt tot een fijnstofkaart van Nederland, waarmee mensen daadwerkelijk een bijdrage leveren aan atmosferisch onderzoek. De meetgegevens kunnen bijvoorbeeld worden ingezet om de gezondheidsrisico’s van fijnstof beter in kaart te brengen. Het is voor het eerst dat er op deze schaal actief metingen in citizen science verband worden verricht. Doel van het experiment is om de nauwkeurigheid van massale metingen vast te stellen en te bekijken hoe deze in wetenschappelijk onderzoek kunnen worden gebruikt.
De iSPEX is gebaseerd op de SPEX-techniek (Spectropolarimeter for Planetary EXploration), ontwikkeld door de iSPEX partnerinstituten voor nauwkeurige metingen aan fijnstof vanaf een satelliet en vanaf grondstations. Frans Snik, team-leider en sterrenkundige van de Universiteit Leiden: "iSPEX komt voort uit ontwikkeling binnen de sterrenkunde en ruimte-onderzoek. Dankzij deze technologie kan nu iedereen zelf wetenschappelijke metingen uitvoeren!"
Het iSPEX-project won in oktober 2012 de Academische Jaarprijs. Sindsdien is het iSPEX-opzetstukje uitvoerig getest in het lab en verder doorontwikkeld. De massaproductie van 10.000 ‘iSPEX’en’ wordt nu opgestart en de ontwikkeling van de bijbehorende app afgerond. Dankzij de prijs van 100.000 EURO die is verbonden aan de Academische Jaarprijs en sponsoring van de diverse partners is het mogelijk om de kosten voor de ‘doe-het-zelf’ wetenschapper te beperken: de iSPEX is te bestellen voor maar 2,50 EUR.
Aanmelden voor deelname en de aanschaf van een opzetstukje kan vanaf vandaag via longfonds.nl/ispex. Deelnemers ontvangen in mei het opzetstukje. De bijbehorende gratis app houdt deelnemers op de hoogte over de datum van het meetmoment, bij mooi weer ergens in de loop van mei of juni dit jaar. De app begeleidt de deelnemer bij de meting en biedt andere extra’s zoals de mogelijkheid om zelf experimenten uit te voeren met lamplicht. De iSPEX is gratis voor donateurs/leden van het Longfonds en voor abonnees van de populairwetenschappelijke tijdschriften KIJK, Know How en Zo Zit Dat.
iSPEX is een initiatief van Universiteit Leiden - NOVA (Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie), het Nederlands Instituut voor Ruimteonderzoek (SRON), het RIVM en het KNMI. Universiteit Leiden won met iSPEX de Academische Jaarprijs 2012. Het Longfonds is hoofdpartner van het project, net als CNG Net, de populair-wetenschappelijke tijdschriften KIJK, Know How en Zo Zit Dat, en Avantes.
ispex.nl
Aanmelden project en bestellen iSPEX: longfonds.nl/ispex