Kleine planeten zijn rotsachtige objecten die voor het merendeel bewegen in banen om de zon, gelegen tussen de banen van de planeten Mars en Jupiter. Er zijn vele honderdduizenden kleine planeten. De allergrootste hebben diameters van enkele honderden kilometers, maar het grootste deel van de gecatalogiseerde planetoïden heeft afmetingen van slechts enkele kilometers. De planetoïde (12151) Oranje Nassau is geen uitzondering. Hij lijkt ongeveer vijf kilometer groot te zijn, maar dat kan ook wel een paar kilometer meer of minder zijn. Hij beweegt bijna tweeëneenhalf keer verder van de zon dan de aarde, en hij doet drie jaar en negen maanden over een omloop om de zon. Hij bevindt zich op dit moment in het sterrenbeeld Steenbok, maar is met een helderheid van 18,8 magnitude slechts met een krachtige astronomische telescoop te zien.
Bij hun ontdekking krijgen planetoïden een voorlopige aanduiding. Wanneer er voldoende plaatsbepalingen aan de hemel zijn en hun baan door het zonnestelsel nauwkeurig is vastgesteld, krijgen ze een definitief nummer. Een speciale commissie van de Internationale Astronomische Unie kan dan ook een officiële naam toekennen, vaak op voordracht van de oorspronkelijke ontdekker van het object. De naam ‘Oranje-Nassau’ is door deze commissie aan planetoïde 12151 toegekend op voordracht van Dr. Ingrid van Houten-Groeneveld, als emerita verbonden aan de Leidse Sterrewacht. De kleine planeet (12151) Oranje-Nassau is al op 25 maart 1971 ontdekt door C.J. van Houten, I. van Houten-Groeneveld en T. Gehrels als object 1220 T-1 op fotografische platen die zij op de Amerikaanse sterrenwacht van Mount Palomar hadden opgenomen. Het duurde echter meer dan dertig jaar voor zijn baan voldoende goed bekend was.
Prins Willem zal nooit vermoed hebben dat zijn naam nog eens aan een hemellichaam verbonden zou worden. Wellicht vernam hij tijdens zijn leven iets over de revolutionaire theorie van Copernicus (1473-1543), die niet de aarde maar de zon in het middelpunt van het planetenstelsel plaatste. Maar de bewegingswetten van de planeten moesten bij zijn dood nog door Kepler (1571-1630) worden afgeleid. En het zou nog eeuwen duren voordat de eerste planetöide (1) Ceres in 1801 werd ontdekt.
Overigens is Oranje-Nassau niet de eerste kleine planeet die een naam ontleent aan het Nederlandse vorstenhuis. De grootmoeder en moeder van Koningin Beatrix zijn geëerd met de 63 km grote planetoïde (392) Wilhelmina en de bijna even grote (816) Juliana. Ook de vader is vernoemd met (2643) Bernhard, maar deze planetoïde is weer niet groter dan (12151) Oranje-Nassau.
Overzicht 'Nederlandse' planetoïden van Eddy Echternach
Meer over de planetoïde voor Willem van Oranje op de website van Carl Koppeschaar
NASA/Galileo
