Planetenstelsel rond HU Aquarius toch mogelijk

Artist impression van een dubbelster. De ster aan de rechterkant van de afbeelding draagt massa over aan de witte dwerg aan de linkerkant.  Credit: David A. Hardy & PPARC
Artist impression van een dubbelster. De ster aan de rechterkant van de afbeelding draagt massa over aan de witte dwerg aan de linkerkant. Credit: David A. Hardy & PPARC

De Leidse astronoom Prof. Simon Portegies Zwart heeft de eigenschappen van planeetbanen gebruikt om de evolutie te reconstrueren van een voor onmogelijk gehouden dubbelstersysteem met twee planeten. Het gaat om de dubbelster HU Aquarius, waarin mogelijk twee planeten bewegen rond de ster en de begeleidende witte dwerg. Volgens deze nieuwe methode kan ook de evolutie van andere stersystemen en planeten tot in detail worden ontrafeld. De resultaten worden gepubliceerd in het tijdschrift Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Een witte dwerg (het overblijfsel van een zonachtige ster) wordt gevormd zodra hij zijn gasmantel heeft weggeblazen. In dit gewelddadige proces passeert het gloeiende, weggeblazen gas eventueel aanwezige planeten. Het voortbestaan van planeten na de vorming van een witte dwerg werd altijd voor onmogelijk gehouden.

Uit het onderzoek van Portegies Zwart blijkt dat dit evolutiescenario toch de beste verklaring voor de waarnemingen oplevert. "We kunnen zelfs de massa van de ster waaruit de witte dwerg is ontstaan heel precies bepalen doordat er twee planeten om de dubbelster bewegen” aldus Portegies Zwart. “Doordat er een tweede planeet aanwezig is kon ik ook de theorie controleren en valideren die op basis van de eerste planeet is opgesteld. Deze mogelijkheid is uniek binnen de sterrenkunde.”

De waarnemingen van de tweede planeet zijn nog onbevestigd, en er zullen extra waarnemingen nodig zijn over een langere tijd om het bestaan ervan te kunnen bevestigen. Portegies Zwart heeft vertrouwen in de correctheid van de waarnemingen door de overeenkomsten tussen de theoretische resultaten van dit onderzoek en de waarnemingen. "Als de waarnemingen onverhoopt worden ontkracht, dan zal ik terug moeten naar de tekentafel."