De prijs wordt eens in de drie jaar toegekend aan een astronoom met de Nederlandse nationaliteit of volgens de Nederlandse wet ingezetene in Nederland, die in de voorafgaande vijf jaar een wetenschappelijke bijdrage heeft geleverd van uitzonderlijk belang, die ten tijde van het verschijnen van de publicatie van genoemde bijdrage de leeftijd van veertig jaar nog niet heeft bereikt of niet langer dan 12 jaar geleden het doctoraat heeft verworven. Het bestuur beslist over de toekenning aan de hand van voordrachten uit de Nederlandse astronomische gemeenschap.
De prijs is aan Diederik Kruijssen toegekend voor zijn baanbrekend theoretisch en observationeel werk op het gebied van stervorming, zowel op de schaal van individuele sterclusters, van het centrale deel van melkwegstelsels alsmede complete melkwegstelsels waar zijn inzichten in de levenscyclus van gas – sterren – gas en de vorming van sterclusters significant hebben bijgedragen aan het begrijpen van de onstaansgeschiedenis van sterrenstelsels. Kruijssen is in juni 2011 cum laude gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht met het onderwerp “Formation and evolution of star clusters and their host galaxies”.
De Schmeitsprijs is vernoemd naar de in 1851 in Sittard geboren Maria Paschalis Schmeits, vele jaren kapelaan van de Sint Servaas in Maastricht en daarna pastoor in Venray. Toen hij in 1919 overleed liet hij 2000 gulden na voor, zoals hij schreef: “Het bevorderen van de studie der sterrenkunde, onder alle menschelijke wetenschappen de hoogste, naar welk doel gestreefd wordt door het uitloven en uitkeren van prijzen aan hen die zich, naar het oordeel van een in te stellen jury, voor de astronomische wetenschape het meest verdienstelijk hebben gemaakt”. Schmeits was een bijzonder man. Hij wordt beschreven als iemand met een grote belangstelling voor de natuurwetenschappen en de humaniora. Zelf deed hij verschillende sterrenkundige waarnemingen. Als kapelaan was hij nauw betrokken bij de restauratie van de Sint Servaasbasiliek eind negentiende eeuw, waarover hij ook veel publiceerde.