De artist impressions van de Melkweg, het sterrenstelsel waarin ons eigen zonnestelsel zich bevindt, zullen drastisch herzien moeten worden. Althans, dat is de mogelijke consekwentie van een ontdekking door de Groningse astronome Annette Ferguson en een internationaal team van collega's.
Tot nu toe dacht men dat ons Melkwegstelsel, net als talloze andere spiraalstelsels die aan de hemel te zien zijn, bestaat uit een platte, roterende schijf van gas en sterren met een spiraalstructuur en een diameter van ongeveer 100.000 lichtjaar. Het onderzoek van Ferguson en collega's voegt daar nu aan de buitenkant een enorme, 15.000 lichtjaar dikke ring van sterren aan toe.
De ijle ring, die als een kosmische zwemband om ons Melkwegstelsel heen hangt, bevat enige honderden miljoenen sterren. Deze omvangrijke populatie is niet eerder opgemerkt omdat die, vanuit de aarde gezien, niet opvalt tussen de nog veel talrijker sterren in de schijf zelf. De ring is pas ontdekt dankzij recente 'surveys' - volledige 'scans' van grote delen van de hemel met grote telescopen en zeer gevoelige CCD-camera's. Door het vergelijken van diverse surveys in totaal verschillende richtingen aan de hemel kwamen de onderzoekers tot hun verrassende conclusie.
De huidige theoretische modellen voor het ontstaan van sterrenstelsels voorzien niet in de vorming van zo'n ring, zodat nog niet duidelijk is hoe deze kan zijn ontstaan. Aan de sterren zelf is te zien dat die zeer oud zijn. Mogelijk is de ring een overblijfsel van een kleiner sterrenstelsel dat relatief kort geleden door de Melkweg is opgeslokt. 'Een andere mogelijkheid,' aldus Ferguson, ' is dat het uit de schijf afgedwaalde sterren betreft, met banen die in de loop der tijd steeds verder vervormd zijn geraakt.' Uiteindelijk zullen studies zoals deze, die inzicht geven in de structuur van onze Melkweg en andere sterrenstelsels, leiden tot een theorie over hoe sterrenstelsels zijn ontstaan en geëvolueerd sinds de Oerknal.
De onderzoekers (Annette Ferguson, Rodrigo Ibata, Mike Irwin, Geraint Lewis, Nial Tanvir) presenteerden hun resultaten 6 januari op het jaarlijkse congres van de American Astronomical Society in Seattle, V.S., in het kader van een persconferentie over aanverwant onderzoek.
Hun onderzoek is gebaseerd op waarnemingen met de Wide Field Camera op de 2,5 meter Isaac Newton Telescope op La Palma, Canarische Eilanden, en van de Sloan Digital Sky Survey.
Contact:
Annette Ferguson
ferguson@astro.rug.nl