“Het is een geweldig experiment geworden, waar de aio's nu al vreselijk trots op mogen zijn”, zegt begeleider Frank Molster van de Universiteit Leiden enthousiast. “Het team heeft de hele experimentopstelling in verbluffend korte tijd ontworpen.” Oorspronkelijk was het experiment, ‘Cool Runnings’ genaamd, ingediend bij de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA om mee te vliegen op de studentenparaboolvlucht vorig jaar. De studentenvlucht bleek uiteindelijk niet haalbaar door de geschatte lange ontwikkel- en bouwtijd, maar ESA vond het experiment zo goed, dat de (inmddels afgestudeerde) studenten afgelopen week mee mocht op de reguliere wetenschappelijke paraboolvlucht."
Planeten vormen uit gas- en stofschijven die rond jonge, ‘pasgeboren’ sterren draaien. De deels Nederlandse satelliet IRAS ontdekte die stofschijven voor het eerst in de jaren tachtig. Het door SRON ontworpen instrument SWS op de Europese satelliet ISO zag later dat die stofschijven voor een groot deel uit broze deeltjes van stof en ijs bestaan.
De onderzoekers, die samenwerken in een internationale groep waarin ook de University of Strathclyde en Technische Universität Braunschweig betrokken zijn, proberen meer inzicht te krijgen in het klonterproces van die broze deeltjes dat aan planeetvorming vooraf gaat. Molster: “Heel kleine deeltjes blijven aan elkaar zitten onder invloed van de Van de Waalskrachten. Bij heel grote structuren speelt zwaartekracht een rol. Dat begrijpen we allemaal wel. Maar waarom deeltjes van 1 millimeter tot 10 meter aan elkaar blijven plakken is ons nog een raadsel.”
Om hierin meer inzicht te krijgen, hebben de studenten een installatie ontworpen die steeds twee deeltjes op elkaar afschiet. De deeltjes, van verschillende samenstellingen en formaten, worden door een draaiende carrousel voor de schietinstallatie gebracht. Een camera legt de botsingen vast. Om de kosmische omstandigheden te simuleren, wordt het hele apparaat vacuüm gepompt, gekoeld tot 190 graden onder het vriespunt en vinden de botsingen plaats tijdens de vrije val die het speciaal voor dit soort doeleinden ontworpen vliegtuig maakt. “Op aarde is dit experiment niet uit te voeren, omdat onder invloed van de zwaartekracht de deeltjes naar beneden vallen voordat ze hebben kunnen klonteren”, zegt Molster.
In totaal hebben de studenten drie vluchten gemaakt, waarin het vliegtuig steeds 30 keer een vrije val van 20 seconden maakte.
{{mediatheek:Filmpje over de voorbereidingen van het experiment|4|intern}}
