Nederland bouwt ontvangers voor ALMA-telescoop Chili
De Nederlandse Onderzoekschool Voor Astronomie (NOVA) heeft een contract ondertekend voor de bouw van 48 ALMA Band 9 ontvangers voor de nieuwe Europese radiotelescoop ALMA in Chili. Opdrachtgever is de European Southern Observatory (ESO).
Met de opdracht is een bedrag gemoeid van 9,5 miljoen euro. De uitvoering van het project vindt plaats bij het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen, het Kavli Institute of Nanoscience in Delft en SRON Netherlands Institute for Space Research. De productie van onderdelen wordt zoveel mogelijk uitbesteed aan de industrie. Een team van de Rijksuniversiteit Groningen zal de ontvangers samenstellen, testen en certificeren.
ALMA staat voor Atacama Large Millimeter Array, een grote radiotelescoop die werkt in het submillimeter-golflengte gebied. ALMA wordt gebouwd in Noord-Chili in de Atacama-woestijn op vijf kilometer hoogte. Net als een gewoon radiotoestel bestaat een radiotelescoop uit een antenne en een ontvanger. ALMA zal ongeveer 60 schotelantennes tellen met een diameter van 12 meter. Achter elke schotel kunnen tien verschillende ontvangers worden geplaatst. Het ALMA project werkt bij de start met zes verschillende ontvangstbanden waarvoor aparte ontvangers in Canada (band 3), Japan (band 4 en 8), de Verenigde Staten (band 6), Frankrijk (band 7 en Nederland (band 9) worden gebouwd.
Vooral bij de ontvangers voor de hoogste frequentiebanden (9 en 10) gaat het om technologische hoogstandjes. Band 10 bevindt zich op dit ogenblik in een zeer vroeg stadium van ontwikkeling. Band 9 is het hoogst haalbare voor echte productie. Voor een goede ontvangst in deze frequentiegebieden is bovendien een telescoop vereist die op grote hoogte staat. De ontvangst is op vijf kilometer hoogte aanzienlijk beter dan op bijvoorbeeld de vier kilometer hoge Mauna Kea berg in Hawaï, waar zich ook een sterrenwacht bevindt.
De ontwikkeling van de band 9 ontvangers is in 2003 begonnen. Inmiddels zijn met succes acht identieke prototype-ontvangers vervaardigd in Groningen en aan ESO geleverd. Nederland is op dit gebied wereldleider. Bij de productie die nu start, gaat het in eerste instantie om 48 exemplaren. In het contract is een optie opgenomen om dit aantal te verhogen tot 65 stuks, wat een investering van 2,5 miljoen extra betekent.
Nederland bouwt ontvangers voor ALMA-telescoop Chili
