Een internationaal team van astronomen heeft de tot nu toe beste driedimensionale weergave van het verre heelal gemaakt. Ze deden dat met het MUSE-instrument op de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili. De Leidse astronoom Jarle Brinchmann is tweede auteur van het artikel over de waarnemingen. "Ik heb van 25 juli tot 4 augustus 2014 waargenomen met de VLT. Overdag bespraken we de data, dus slapen was er amper bij. Maar het was zo spannend. Elke nacht keken we dieper dan ooit de ruimte in."
Door slechts 27 uur naar het Hubble Deep Field South te staren, zijn in dit kleine hemelgebied de afstanden, bewegingen en andere eigenschappen van meer sterrenstelsels gemeten dan ooit tevoren. De waarnemingen gaan verder dan die van de Hubble-ruimtetelescoop en laten objecten zien die nooit eerder zijn waargenomen.
Van sleutelgat naar open deur
MUSE staat voor Multi Unit Spectroscopic Explorer. Het is eigenlijk niet één instrument maar een verzameling van 24 spectrometers die het licht in verschillende kleuren uiteenrafelen. Doordat de 24 spectrometers samenwerken, heeft MUSE een brede, scherpe en diepe blik. Brinchmann: "Dankzij MUSE krijgen we een veel completer beeld van het heelal. Je kunt het vergelijken met een deur en een sleutelgat. Eerst gluurden we door een sleutelgat, nu door een open deur."
Zuurstof volgen
De sterrenkundigen kunnen nu eindelijk sterrenstelsels bestuderen die weinig licht geven. Het licht van de meeste van die sterrenstelsels is al tien miljard jaar onderweg en geeft informatie over het ontstaan van die stelsels. Brinchmann gaat onder andere in een aantal sterrenstelsels onderzoeken hoe zuurstof is verspreid. Brinchmann: "Zuurstof en andere zwaardere elementen vertellen ons meer over de levensloop van sterren. Een stervende ster spuugt zuurstof uit. Dat zuurstof wordt dan weer geïncorporeerd in nieuwe sterren. Als we het zuurstof volgen, kunnen we de cyclus van leven en dood in een sterrenstelsel beter bestuderen."'
Artikel
'The MUSE 3D view of the Hubble Deep Field South' van R. Bacon, J. Brinchmann et. al., verschijnt op 26 februari 2015 in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics. Een preprint staat hier: http://arxiv.org/abs/1411.7667
Zie ook het persbericht van ESO.