![Een foto van een zeer heldere meteoor in november 2009. (c) Ed Sweeney [Navicore op Wikipedia]](/upload/images/2020/12/Leonid_Meteor-credit-Ed-Sweeney-via-Navicore-Wikipedia.jpg)
De Geminiden zijn vernoemd naar het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini), omdat de meteoren uit dat sterrenbeeld lijken te komen. In werkelijkheid wordt de meteorenzwerm veroorzaakt doordat de aarde door het achtergelaten puin van de planetoïde Phaethon trekt. Dat gebeurt elk jaar rond dezelfde datum. Dit jaar zijn de omstandigheden gunstig omdat het hoogtepunt laat in de avond plaatsvindt en de maan pas in de ochtend opkomt.
Volgens hemel.waarnemen.com neemt het aantal meteoren gedurende de nacht toe van circa 75-90 per uur rond middernacht (kijk naar het oosten) tot 100-120 per uur rond 2.00 uur (in het zuiden). Om de meteoren waar te nemen is geen speciale apparatuur nodig. Het blote oog, een heldere hemel en warme kleding volstaan. Door een donkere plaats op te zoeken, kunnen ook zwakkere meteoren worden waargenomen.
De Geminiden kenmerken zich door hun grote aantallen, hun helderheid, hun gelige kleur en de korte sporen die ze nalaten. De Geminiden bereiken een snelheid van circa 125.000 km per uur. Dat is voor meteoren niet heel snel of langzaam.
Tekst gaat verder na overzichtskaart van de sterrenhemel van de vroege ochtend van 14 december.
Een kaart van de sterrenhemel in zuidwestelijke richting op 14 december om 1.45 uur, wanneer de meeste Geminiden te zien zijn. De balk onderin is de horizon. De (gele) cirkel geeft het punt aan de hemel aan waar de meteoren vandaan lijken te komen. De witte sporen stellen meteoren voor (schematisch). De blauwe lijnen vormen de sterrenbeelden. Ga vanaf het sterrenbeeld Orion iets naar linksboven voor de Geminiden. (c) hemel.waarnemen.com
Livestream vanaf dak van Universiteit van Amsterdam
Het Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde van de Universiteit van Amsterdam organiseert samen met de Werkgroep Meteoren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS) een livestream op Youtube. Op zondagavond 13 december vanaf 21.00 uur is de livestream beschikbaar (zie ook hieronder).
Bij slecht weer ook beeld
Er zijn onder andere live-beelden vanaf het dak van het instituut. Bij slecht weer gebruikt de organisatie beelden van radiotelescopen. Die telescopen kunnen door de wolken heen kijken. Sterrenkundehoogleraar en radioastronoom Ralph Wijers (UvA) en meteorenexpert Felix Bettonvil (Universiteit Leiden en KNVWS) geven uitleg. Na de livestream kunnen liefhebbers samen virtueel verder kijken met de Werkgroep Meteoren.
Vallende sterren
Vallende sterren zijn lichtflitsen die af en toe aan de sterrenhemel verschijnen. De flitsen hebben echter niets met sterren te maken. Ze worden veroorzaakt door ruimtepuin, vaak niet groter dan een zandkorrel, dat ongeveer honderd kilometer boven ons hoofd in de aardatmosfeer terechtkomt. Door de hoge snelheden van het ruimtepuin wordt de lucht vóór zo’n gruisdeeltje gecomprimeerd, verhit en aan het gloeien gebracht. Dat zien we op aarde als een flitsje.
Over hemel.waarnemen.com
Hemel.waarnemen.com is een niet-commerciële website met hemelverschijnselen die met eenvoudige middelen (blote oog, verrekijker, amateurtelescoop) zichtbaar zijn vanuit Nederland en Vlaanderen. Dr. Marc van der Sluys is sterrenkundig onderzoeker in Nijmegen en redacteur van hemel.waarnemen.com.
Zie ook hemel.waarnemen.com/pers/20201207 voor meer informatie en kaartjes (ook in in zwart-wit, pdf en vectorformaat).