Het Nederlandse scholierenproject HiSparc is samen met vijf andere Europese projecten genomineerd voor de Altran Foundation Award 2004. De prijs bestaat uit adviserende, technische en financiele ondersteuning voor een periode van een jaar tot een waarde van een miljoen euro. Op 12 juni zal de jury in Parijs op de bijeenkomst van de UNESCO bekend maken wie de prijs heeft gewonnen.
HiSparc (High School Project on Astrophysics Research with Cosmics) is een project waarbij middelbare scholen samen met wetenschappelijke instellingen een netwerk vormen om kosmische straling met een extreem hoge energie te kunnen meten. Deze mysterieuze deeltjes uit het heelal raken af en toe de aarde en veroorzaken dan hoog in de atmosfeer kernreacties, waarvan de secundaire deeltjes het aardoppervlak bereiken. Het oppervlak van zo'n 'douche' van deeltjes kan wel 100 vierkante kilometer bedragen.
Op de daken van de scholen staan door de scholieren zelf gebouwde meet-opstellingen welke verbonden zijn via het internet. Samen met een wetenschappelijke instelling in de buurt vormen zij zo een lokaal netwerk. De Katholieke Universiteit Nijmegen heeft als eerste in Nederland een dergelijk meetnet opgezet waar sinds een periode van ongeveer een jaar mee wordt gemeten. Inmiddels hebben het NIKHEF en de VU in Amsterdam ook een werkend meetnet en volgen de Universiteiten van Leiden en Utrecht, en het Kernfysisch Versneller Instituut (KVI) in Groningen binnenkort.
HiSparc geeft scholieren de mogelijkheid om deel te nemen aan echt onderzoek, want de resultaten worden daadwerkelijk gebruikt om meer over deze mysterieuze en zeldzame kosmische deeltjes te weten te komen. Bovendien kunnen scholieren hun deelname aan het experiment gebruiken ter invulling van het profielwerkstuk voor het eindexamen.
Het is de achtste keer dat de Altran Foundation Award wordt uitgereikt. De prijs wordt toegekend aan technische vernieuwingen, die ten goede komen aan de maatschappij. Elk jaar is er een speciaal thema. Dit jaar is dat: 'Ontdekken, begrijpen en plezier beleven aan wetenschap door vernieuwing'.
HiSparc is een scholierenproject gesteund door de Stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM). Nijmegen en Amsterdam hebben een draaiend meetnet; Leiden, Utrecht en Groningen zijn in opbouw.
HiSparc website
Meer info over Altran