Het Nederlandse ruimte-instrument HIFI aan boord van de in mei gelanceerde Herschel-satelliet, heeft met succes de eerste meetgegevens vanuit de ruimte aan de aarde doorgegeven. De medewerkers van ruimteonderzoeksinstituut SRON, dat verantwoordelijk is voor het functioneren van HIFI, zijn opgetogen: "Wat je hier ziet is letterlijk uniek, dit is niet eerder door mensenogen gezien", zegt HIFI-projectleider Peter Roelfsema.
"We hebben alles natuurlijk grondig voorbereid en gecontroleerd en de eerste testen verliepen positief, maar zeker ben je pas als je de eerste gegevens uit de ruimte binnen krijgt. Die zijn er nu en je kunt gerust zeggen dat we opgetogen zijn."
HIFI (Heterodyne Instrument for the Far Infrared) is in alle opzichten het meest omvangrijke ruimtevaartproject onder Nederlandse leiding tot nu toe. Het instrument onderzoekt de samenstelling van gaswolken die in de ruimte zweven en meet onder andere of daar water in zit. Dat is een manier om meer te weten te komen over het ontstaan van sterren en planeten. HIFI gaat ook metingen doen aan de atmosfeer van planeten en kometen in ons zonnestelsel.
HIFI meet infraroodstraling in frequenties die nog niet eerder zijn onderzocht. Roelfsema: 'De ruimtetelescoop Herschel die het HIFI-instrument aan boord heeft, nadert de eindbestemming op anderhalf miljoen kilometer van de aarde. De cover, zeg maar de deksel die de meetapparatuur tijdens de reis beschermde, is nu verwijderd en HIFI heeft vrij uitzicht op het heelal. Het team van HIFI werkt nu dag en nacht aan het gereedmaken van het instrument voor wetenschappelijke onderzoek. "We willen eerst weten of we HIFI goed kunnen richten op het object dat de wetenschappers willen onderzoeken, of we de juiste gegevens binnenhalen en hoe accuraat die zijn", zegt Roelfsema.
Planeten zijn goede oefenobjecten, ze staan relatief dicht bij de aarde en zijn eenvoudig te vinden voor HIFI. Bovendien is er al veel bekend over planeten. Roelfsema: "We kunnen zo het HIFI-instrument kalibreren, dat wil zeggen dat we gaan kijken of de HIFI-metingen kloppen met bestaande gegevens.
Zo maakt het HIFI-team het instrument stap voor stap gereed voor gebruik door de sterrenkundigen. Roelfsema: "Nu al doen we interessante ontdekkingen. We hebben al fraaie gegevens over planeten binnengekregen en we hebben gekeken naar een gebied waar sterren geboren worden. We wisten al dat daar koolmonoxide moest zijn en die hebben we ook gevonden. Maar we weten nu ook in welke hoeveelheden en wat de temperatuur is. We hebben bovendien op drie plaatsen in het heelal de aanwezigheid van water vastgesteld. HIFI werkt prachtig, nog beter dan we hadden verwacht."
SRON
HIFI seint eerste meetgegevens door naar de aarde
