Een team van wetenschappers heeft de tot nu toe grootste, betrouwbaar gemeten superstructuur in het heelal ontdekt. De ontdekking werd gedaan tijdens het in kaart brengen van het nabije heelal met behulp van gegevens van clusters van sterrenstelsels, verzameld met de röntgensatelliet ROSAT. Met een lengte van ongeveer 1,4 miljard lichtjaar is de nieuwe structuur, die voornamelijk uit donkere materie bestaat, de grootste kosmische structuur die we kennen.
Gemiddeld over zeer grote afstanden lijkt het heelal bijna homogeen te zijn. Op schalen kleiner dan ongeveer een miljard lichtjaar en in onze kosmische omgeving wordt het universum gekenmerkt door verdichtingen van materie in superclusters en leemtes. Nauwkeurige kennis van deze structuren is van groot belang voor kosmologisch onderzoek en vormt de belangrijkste motivatie om het nabije heelal in kaart te brengen.
‘Als je kijkt naar de verdeling van de clusters van sterrenstelsels op een bolvormige schil met een afstand van 416 tot 826 miljoen lichtjaar, zie je meteen een enorme structuur die zich uitstrekt van de hoge noordelijke hemel tot bijna het meest zuidelijke punt van de hemel’, legt projectleider Hans Böhringer uit. De structuur bestaat uit 68 clusters van sterrenstelsels en heeft een geschatte totale massa van 2,4 maal tien tot de macht 17 zonsmassa’s en een lengte van ongeveer 1,4 miljard lichtjaar. Daarmee is dit de grootste kosmische structuur waarvan de grootte betrouwbaar gemeten is. De grootst bekende structuur tot nu toe – de ‘Grote Muur van Sloan’ – heeft bijvoorbeeld een lengte van ‘slechts’ ongeveer 1,1 miljard lichtjaar en is veel verder weg.
Het nieuwe resultaat is cruciaal voor het in kaart brengen van het heelal, maar ook voor kosmologische metingen. De wetenschappers hebben laten zien hoe het bestaan van deze structuren de analyses van de Hubbleconstante of de kosmische achtergrondstraling beïnvloedt. Laatstgenoemde ontstond kort na de oerknal en geeft ons belangrijke aanwijzingen over de structuur en ontwikkeling van het heelal.
De wetenschappers hebben hun opmerkelijke ontdekking ‘Quipu’ gedoopt, een begrip dat verwijst naar het zogeheten knopenschrift van de Inca’s. (EE)
New discovery in the sky: Largest superstructure in the nearby universe unveiled