Op oudejaarsdag kreeg ik een leuke e-mail uit Chili: een dag eerder was de allerlaatste ALMA-antenne succesvol door zijn tests heen gekomen. Een enorme mijlpaal op de valreep van 2013! Zodra deze antenne naar 5100 meter hoogte is gebracht kan in theorie met alle 66 antennes van ALMA worden waargenomen. Wetenschappelijk gezien wordt er met smart gewacht op dit moment. De scherpte, diepte en kwaliteit van de waarnemingen zullen dan naar het niveau worden getild dat 20 jaar geleden werd beloofd.
Het zal waarschijnlijk nog even duren voor het zover is. Mede door het beroemde El Nino/La Nina-effect aan de westkant van Zuid-Amerika staat de periode tussen half januari en begin maart in de Atacama-woestijn bekend als de ’Boliviaanse winter’. Dit is een periode waarin regen en sneeuw in de woestijn voor kunnen komen doordat vochtige lucht vanuit het zuiden van Bolivia en het noorden van Argentinië over de Andes heen komt. De vochtige lucht vormt een probleem voor waarnemingen met ALMA (zie de blogpost 'Chili, het land van de telescopen’). De meeste telescopen doen het ook rustig aan omdat het midzomer is in Chili. Sommige gaan zelfs dicht.
Het is dus de verwachting dat pas in de loop van 2014 met alle antennes van ALMA gaat worden waargenomen. Deze waarnemingen zullen vooral bestaan uit testen, en nog niet erg wetenschappelijk relevant zijn. Eerst moet worden getest of alle 66 antennes goed samenwerken door bekende bronnen te bekijken.
Niet alleen de allerlaatste antenne, maar ook een paar andere moeten nog in het array worden opgenomen. Daarnaast zijn sommige antennes van meer dan 3 jaar oud toe aan groot onderhoud op ’slechts’ 2900 meter hoogte.
We zijn er nog niet, maar de levering van de laatste antenne betekent dat er in 2014 alleen maar meer ALMA-nieuws zal komen.
Tim van Kempen is onderzoeker aan de Sterrewacht Leiden en werkt sinds juli 2010 voor en met ALMA. Na twee jaar in Chili te hebben meegwerkt aan het testen van ALMA, is hij sinds kort terug in Nederland. In dit blog bespreekt hij de techniek van ALMA en licht hij de eerste wetenschappelijke resultaten toe.