Gas bij zwart gat M87 spiraliseert tegen draairichting in

Het gas dat door het iconische superzware zwarte gat in het sterrenstelsel M87 naar binnen wordt gezogen, lijkt zich tegen de draairichting van het zwarte gat te bewegen. Dat blijkt uit nieuwe computersimulaties van het samenwerkingsverband van de Event Horizon Telescope.

Waargenomen en gesimuleerde beelden van M87*, het superzware zwarte gat in het centrum van sterrenstelsel M87. (c) EHT Collaboration
Waargenomen en gesimuleerde beelden van M87*, het superzware zwarte gat in het centrum van sterrenstelsel M87. (c) EHT Collaboration

De afgelopen jaren werd steeds meer duidelijk over het superzware zwarte gat in het centrum van sterrenstel M87. In 2019 publiceerden de onderzoekers met behulp van de Event Horizon Telescope de eerste afbeelding. In 2020 toonden ze aan dat de schaduw van het zwarte gat al jarenlang wiebelt. In 2021 brachten de sterrenkundigen de magnetische velden rond M87* in beeld. En in 2024 lieten de onderzoekers zien dat de helderheidspiek van de ring om het zwarte gat in een jaar tijd dertig graden tegen de klok in was verschoven.

Nu hebben de onderzoekers gekeken naar hoe het gas naar binnen spiraliseert. Om dat voor elkaar te krijgen, maakten ze een database met 120.000 door een supercomputer gegenereerde afbeeldingen.

"Gas kan in dezelfde richting draaien als het zwarte gat of in tegengestelde richting," zegt León Sosapanta Salas, een PhD-student aan de Universiteit van Amsterdam. "Het lijkt er nu op dat het gas in tegengestelde richting draait."

De komende tijd worden meer resultaten verwacht. Dat komt onder andere omdat de sterrenkundigen hard bezig zijn met het analyseren van gegevens uit de waarneemcampagnes van 2021 en 2022.

Wetenschappelijk artikel
The persistent shadow of the supermassive black hole of M87 II: Model comparisons and theoretical interpretations. Door: Event Horizon Telescope Collaboration. In: Astronomy & Astrophysics, 22 maart 2025 [origineel (open access)]

Dit is een bewerking van een persbericht van de EHT Collaboration

Waargenomen en theoretische beelden van M87*, het superzware zwarte gat in het centrum van sterrenstelsel M87.Waargenomen en gesimuleerde beelden van M87*, het superzware zwarte gat in het centrum van sterrenstelsel M87. Links de waargenomen beelden uit 2018 en 2017. In het midden die nieuwe simulaties door een supercomputer. Rechts de beelden van de supercomputer maar dan bewust onscherp gemaakt zodat te zien is dat de simulaties lijken op de werkelijke beelden. (c) EHT Collaboration