Vierhonderd wetenschappers en afgevaardigden van de ruimtevaartindustrie uit 14 landen komen deze week bijeen in Leiden voor de jaarlijkse Euclid consortium-meeting. Euclid is de Europese ruimtetelescoop die in 2020 wordt gelanceerd en is bedoeld om misschien wel het grootste mysterie binnen de hedendaagse astronomie te onderzoeken: de versnelde expansie van het heelal door ‘donkere energie’. Het consortium is tevens het grootste sterrenkunde samenwerkingsverband ooit.
Waardoor het heelal een op hol geslagen expansie vertoont is nog onbekend. Astronomen noemen de onzichtbare, afstotende kracht achter deze expansie donkere energie. Samen met een ander onzichtbaar onderdeel, donkere materie, vormen de donkere kanten samen 95% van alle massa en energie van het universum. De rest bestaat uit normale, zichtbare materie, zoals sterren en planeten. Pas als de aard en herkomst van donkere energie bekend zijn, zullen we weten hoe het heelal verder zal evolueren en wat zijn toekomstige lot is. De ontdekking van de versnelde uitdijing van het heelal was reden voor de toekenning van de Nobelprijs in 2011.
Euclid, een onderdeel van ESA’s Cosmic Vision Plan, is een speciale ruimtetelescoop met een spiegel van 1,2 meter doorsnede. Hij zal in 2020 worden gelanceerd met een Sojoez-raket vanaf de Europese basis Kourou in Frans-Guyana. Met een enorme camera zal Euclid gedurende zijn zevenjarige missie een derde van de hemel in vier kleuren fotograferen. De beelden zullen van dezelfde kwaliteit zijn als die waarmee de Hubble Ruimtetelescoop tot nu toe pas één duizendste van de hemel heeft gefotografeerd. De Euclid-opnamen zullen de driedimensionale verdeling in kaart brengen van maar liefst twee miljard sterrenstelsels die tot een afstand van 10 miljard lichtjaar van de aarde liggen. Door zeer precieze metingen aan de posities en vormen van de sterrenstelsels kan de structuur van het heelal exact worden bepaald, en daarmee de herkomst van donkere energie.
Het Euclid-consortium is een samenwerkingsverband van ongeveer 1200 wetenschappers en technici uit 13 Europese landen (Oostenrijk, Denemarken, Frankrijk, Finland, Duitsland, Italië, Nederland, Noorwegen, Spanje, Zwitserland, Portugal, Roemenië en het Verenigd Koninkrijk) en verscheidene instituten in de Verenigde Staten. Het is het grootste sterrenkundige samenwerkingsverband ooit. Nederland speelt een prominente rol in de ontwikkeling van Euclid, met verscheidene belangrijke bijdragen zowel op wetenschappelijk als technisch gebied. Ook de Nederlandse industrie is nauw betrokken bij het project.
De Euclid consortium-meeting vindt plaats van 13-15 mei 2013 in de Stadsgehoorzaal in Leiden. Vierhonderd wetenschappers en afgevaardigden van de ruimtevaartindustrie (slechts één derde van het hele consortium!) zullen aanwezig zijn om alle aspecten van de missie te bespreken.
Aansluitend aan de meeting is er een Google hangout-sessie op woensdag 15 mei om 17.30 uur, waarbij het publiek online vragen kan stellen. Vragen over ‘Einstein en het donkere universum’ kunnen in het Engels worden gesteld via Twitter (#euclidmission #AskEuclid) en e-mail (met onderwerp: 'Ask Euclid').
Euclid consortium-meeting in Leiden
