Astronomen hebben met ESO’s Very Large Telescope een opname gemaakt van een kolossale ster die tot de zeldzame klasse van de gele hyperreuzen behoort. De nieuwe opname is de beste die ooit van een ster van dit type is gemaakt en laat voor het eerst een enorme dubbele stofschil rond de hyperreus zien. De ster en zijn omhulsel doen denken aan een gebakken ei, wat het object een nogal bijzondere bijnaam heeft opgeleverd.
De monsterachtige ster, die officieel IRAS 17163-3907 heet, is ongeveer duizendmaal zo groot als onze zon. Met een afstand van ongeveer 13.000 lichtjaar is hij voor zover bekend de meest nabije hyperreus, en nieuwe waarnemingen laten zien dat hij 500.000 keer zoveel licht uitstraalt als de zon.
"Dat dit object helder straalt in het infrarood was al bekend, maar verrassend genoeg had tot nu toe niemand het herkend als een gele hyperreus", zegt Eric Lagadec (European Southern Observatory), die het team leidde dat de nieuwe opnamen heeft gemaakt.
De waarnemingen van de ster en de ontdekking van zijn omringende stofschillen zijn gedaan met VISIR, de infraroodcamera van de VLT. De opnamen zijn de eerste waarop het materiaal rond de ster duidelijk te zien is. Het blijkt om twee vrijwel volmaakt bolvormige schillen te gaan.
Als de Gebakken-Einevel in het centrum van ons zonnestelsel zou worden geplaatst, zou de aarde zich diep in de ster bevinden en de planeet Jupiter in een baan vlak boven zijn oppervlak cirkelen. De veel grotere omringende nevel zou alle overige planeten en dwergplaneten en zelfs ook een deel van de kometen ver buiten de baan van Neptunus verzwelgen. De buitenste schil heeft een straal die 10.000 keer zo groot is als de afstand zon-aarde.
Gele hyperreuzen bevinden zich in een extreem actief evolutiestadium waarbij ze een reeks explosieve gebeurtenissen ondergaan. Deze ster heeft in slechts een paar honderd jaar vier keer de massa van de zon uitgestoten. De omvangrijke dubbele schil rond de ster bestaat uit het materiaal dat bij deze uitbarstingen is weggeblazen. Het betreft een mengsel van gas en silicaten.
Deze activiteit wijst erop dat de ster binnenkort op explosieve wijze aan zijn einde zal komen. Dat zal een van de eerstvolgende supernova-explosies in ons melkwegstelsel zijn. Supernova’s verrijken het interstellaire milieu met allerlei chemische elementen en hun schokgolven kunnen de aanzet geven tot de vorming van nieuwe sterren.
Meer informatie en foto's bij ESO
ESO’s VLT bekijkt een bijzondere ster: een gele hyperreus
