ESO geeft groen licht voor bouw E-ELT

De Raad van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft groen licht gegeven voor de bouw van het grootste optische/infrarood observatorium ter wereld, de European Extremely Large Telescope (E-ELT). De E-ELT zal begin volgend decennium operationeel zijn. De E-ELT wordt een telescoop met een gesegmenteerde spiegel met een diameter van 39,3 meter en komt op de berg Cerro Armazones in Noord-Chili, dicht bij ESO’s Paranal-sterrenwacht.

Op de vergadering van de ESO-Raad, gisteren op het ESO-hoofdkantoor in Garching, Duitsland, stemden zes ESO-lidstaten, waaronder Nederland, vóór en vier andere stemden in onder voorbehoud van goedkeuring door hun regeringen. Daarmee werd het benodigde aantal stemmen bereikt om het in totaal 1,083 miljard euro kostende observatorium te kunnen realiseren. De overige vier ESO-lidstaten treffen nu voorbereidingen om in de nabije toekomst aan te sluiten bij het project.

“Dit is een uitstekende uitkomst en een belangrijke dag voor ESO. We kunnen nu op schema doorgaan met dit gigantische project”, zegt ESO-directeur-generaal Tim de Zeeuw.

Voorbereidende werkzaamheden aan de weg naar de top van Cerro Armazones, waar de E-ELT wordt gebouwd, zijn al aan de gang, en andere werkzaamheden ter plekke zullen dit jaar van start gaan, zoals het vlak maken van de bergtop. De bouw van de E-ELT zelf gaat pas echt van start als 90% van de kosten zijn gedekt uit de bijdragen van de lidstaten.

De eerste contracten voor het project zijn al gesloten, onder meer voor een gedetailleerde ontwerpstudie voor de M4 adaptieve spiegel van de telescoop. Dit is een van de onderdelen die de meeste tijd in beslag gaan nemen, en waarvan een tijdige start essentieel is. Het is ook de bedoeling dat bedrijven in Nederland betrokken zullen worden bij de bouw van de E-ELT. De opdrachten daarvoor van ESO moeten in open competitie worden verworven. TNO en een Nederlands bedrijf hebben tijdens de voorstudies voor de E-ELT al een ontwerp gemaakt en daarna enkele prototypes gebouwd voor de dynamische ondersteuning van de segmenten voor de hoofdspiegel. Deze worden nu bij ESO getest.

Voor de wetenschappelijke instrumenten van de E-ELT worden al diverse ontwerpstudies en projecten uitgevoerd. Nederland is (via NOVA) betrokken bij een aantal van deze instrumenten. De Leidse astronoom Bernhard Brandl is PI voor de mid-infrarood-camera en – spectrometer METIS, de Groningse astronoom Eline Tolstoy is co-PI voor de first-light camera MICADO, en Nederlandse astronomen zijn betrokken bij voorbereidende studies voor het instrument dat geoptimaliseerd is voor de studie van buitenaardse planeten, EPICS (Christoph Keller, Leiden) en voor een multi-object spectrometer (Lex

ESO