Vrijdag is de eerste steen gelegd van de toekomstige reuzentelescoop ELT (Extremely Large Telescope) in Noord-Chili door de president van de Republiek Chili, Michelle Bachelet Jeria, en directeur-generaal Tim de Zeeuw van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO).
De ceremonie vond plaats op ESO’s Paranal-sterrenwacht, dicht bij de locatie van de toekomstige reuzentelescoop in de Atacamawoestijn in het noorden van Chili. Tal van eminente internationale en Chileense gasten uit kringen van regering en industrie, evenals wetenschappers en ingenieurs van ESO en vertegenwoordigers van lokale en internationale media, waren hierbij aanwezig. De mijlpaal markeerde het begin van de bouw van de koepel en de hoofdconstructie van de grootste optische telescoop ter wereld met een diameter van 39 meter. De ELT, die naar verwachting in 2024 de eerste waarnemingen gaat verrichten, zal een nieuw tijdperk in de astronomie inluiden.
De ELT zal het grootste ‘oog’ zijn dat ooit op de hemel is gericht en kan onze kijk op het heelal radicaal veranderen. De telescoop zal een breed scala aan wetenschappelijke uitdagingen aangaan, zoals het zoeken naar tekenen van leven op aarde-achtige exoplaneten, het bestuderen van de aard van donkere energie en donkere materie en het waarnemen van de vroegste stadia van het heelal. Daarnaast zal hij nieuwe en onvermoede vragen opwerpen en middels de vele technische doorbraken die nodig zijn om dit uitdagende project te realiseren, het leven hier op aarde veraangenamen. ESO-directeur generaal Tim de Zeeuw: “Dankzij de intensieve samenwerking tussen alle lidstaten en -partners binnen ESO hebben we dit gerealiseerd. De ELT zal de astronomie wereldwijd een enorme impuls geven.”
NOVA-instrumenten
Nederland speelt via de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) een prominente rol bij de totstandkoming van de ELT. NOVA is een belangrijke partner in de ontwikkeling van twee van de instrumenten die het eerst gebruikt zullen worden om het licht van de ELT te analyseren: het heeft de leiding over de infraroodcamera en spectrometer METIS en is betrokken bij de ontwikkeling van MICADO, een camera die ongekend scherpe beelden van het verre heelal zal maken. Daarnaast werkt NOVA ook aan de ontwikkeling van de volgende generatie instrumenten: MOSAIC, een instrument dat van een groot aantal objecten tegelijkertijd de spectra kan meten, en EPICS, dat planeten bij nabije sterren in kaart kan brengen.
Ewine van Dishoeck, wetenschappelijk directeur NOVA: “Door nauw bij deze instrumenten betrokken te zijn kunnen we zelf hun specificaties bepalen en als eersten nieuwe ontdekkingen doen met onze gegarandeerde waarneemtijd. Daarmee kan ons land zich handhaven in de wereldtop van de astronomie.” Uitvoerend directeur van NOVA Wilfried Boland voegt daaraan toe: “Dergelijke projecten bieden ook tal van mogelijkheden voor de Nederlandse industrie om zich verder te bekwamen in onder andere precisietechnologie.”
Meer afbeeldingen en video's op de Nederlandstalige ESO-website