Utrechtse en Japanse onderzoekers hebben een nevel rond een magnetar (een ultramagnetische pulsar) ontdekt. Pulsars zijn snel roterende neutronensterren, die door hun sterke magneetveld worden afgeremd en daarbij tot hoge energieën versnelde elektronen hun omgeving inblazen. Hierdoor ontstaat een nevel die kan worden waargenomen met radio-, optische en röntgentelescopen. Deze ‘pulsar windnevels’ kunnen zeer helder zijn zoals de bekende Krabnevel. De ontdekking wordt binnenkort gepubliceerd in het Amerikaanse vakblad 'The Astrophysical Journal Letters'.
Tot nog toe was het niet duidelijk waarom de magnetars geen nevel leken te hebben. De waargenomen magnetars roteren weliswaar langzamer dan de meeste pulsars (ze draaien gemiddeld één tot twee maal per 10 seconde om hun as, tegen pulsars zo'n 10 - 100 maal per seconde), maar dit komt doordat ze in het verleden veel sterker zijn afgeremd dan normale pulsars, juist door hun sterke magneetveld. Er is zelfs een populaire theorie die stelt dat magnetars geboren zijn met extreem snelle rotaties van wel zo'n 1000 maal per seconde. Dus ook al draaien de waargenomen magnetars nu langzaam, in het verleden zouden ze juist heel efficiënt een nevel hebben moeten kunnen maken.
Nu er voor het eerst een nevel gevonden is, rond de magnetar 1E1547-5408, is het mogelijk de kwestie rond de beginrotaties van magnetars verder te onderzoeken. De nevel is zwak en tot dusver alleen goed waargenomen met behulp van NASA’s röntgentelescoop Chandra. "Deze magnetar is de snelst draaiende van alle bekende magnetars, en dit zou wel eens de reden kunnen zijn dat juist deze magnetar een nevel blijkt te hebben", zegt Jacco Vink, sterrenkundige verbonden aan de Universiteit Utrecht en eerste auteur van het artikel. Volgens Vink begint het echte werk nu pas: "Pulsar windnevels vormen zich over langere tijd en hun eigenschappen vertellen ons iets over de geschiedenis van de pulsar. En juist voor magnetars is deze 'archeologische' bron zo interessant, omdat we nog steeds niet echt weten waarom magnetars zo’n krachtig magneetveld hebben: door een extreem snelle rotatie bij hun geboorte, of juist door een extreem magneetveld van de ster waaruit ze zijn voortgekomen.”
Wetenschappelijke artikel
Eerste nevel rond een magnetar gevonden
