Inmiddels is Curiosity al acht maanden onderzoek aan het doen in de Gale krater, mooie tijd voor een rustpauze. De conjunctie komt op een goed moment.
Hoe zat het ook weer met die conjunctie? Mars en de aarde draaien alle twee in een baan om de zon, maar Mars staat verder van de zon af, waardoor hij langer over zijn baan doet.
Dit betekent dat één keer in de 26 maanden de aarde en Mars heel dicht bij elkaar staan – oppositie (zie figuur). Hiervan wil het Inspiration Mars-project gebruik maken voor het “retourtje-Mars-zonder-landen”.
Maar dit betekent ook dat één keer in de 26 maanden Mars precies achter de zon staat vanuit de aarde gezien. Dit heet conjunctie en hier door is er geen communicatie mogelijk.
Maar eigenlijk komt dat wel goed uit nu. Curiosity staat op een geweldige plek, waar inmiddels geboord is en waar vandaan we nu al hele spectaculaire resultaten hebben. Vlak voor de conjunctie heeft Curiosity nog gauw een aantal grondmonsters geanalyseerd, dus nu hebben we een maand de tijd om die en alle oude gegevens te bestuderen en te beslissen wat de volgende stappen worden. Mooi moment voor mij om eens een overzichtje te geven van de afgelopen 8 maanden.
Het weer
Curiosity zendt iedere dag een weerrapportje terug naar de aarde met daarin de minimum- en maximumtemperatuur van de afgelopen dag, de luchtdruk en de windsnelheid. Dit is ook dagelijks te volgen via de site van het Spaanse weerstation. Hieruit weten we inmiddels dat de luchtdruk behoorlijk verschilt overdag en ‘s nachts, en dat de temperatuur varieert per locatie.
De straling
Uit metingen tijdens de reis naar Mars en dagelijkse metingen op het oppervlak, is gebleken dat de straling op Mars niet direct dodelijk is. Uiteraard is het, net als met stralingswerk op aarde, niet erg gezond. Op de lange duur is het schadelijk als je voortdurend aan deze straling wordt blootgesteld.
Maar als astronauten op Mars, net als stralingswerkers op aarde, de tijd en de mogelijkheid hebben om in stralingsvrije ruimtes te leven, dan is deze hoeveelheid straling geen probleem. We weten echter nog niet hoeveel straling we kunnen verwachten als de zon op zijn actiefst is, wat één keer in de elf jaar gebeurt.
Water
De Engelse dichter Samuel Taylor Coleridge schreef aan het eind van de achttiende eeuw de ‘Ballade van een oude zeeman’, met daarin de frase “Water, water, everywhere, nor any drop to drink“. Het eerste deel van deze dichtregel lijkt aardig te kloppen met hoe we inmiddels weten dat de Gale krater eruit heeft gezien. Al in het begin van de missie werd overal bewijs gevonden dat er ooit water heeft gestroomd en dit bewijs wordt alleen maar sterker en sterker naarmate de missie vordert.
We gingen er eigenlijk een beetje van uit dat ook het tweede deel van de frase van toepassing zou zijn op Mars. Dat blijkt echter niet het geval. Uit de metingen in het gebied waar Curiosity nu is, Yellowknife Bay, is namelijk gebleken dat het water hier waarschijnlijk zoet was, en niet zout of brak, zoals we dachten.
Leven op Mars ooit mogelijk
De ultieme samenvatting van de eerste paar maanden kwam natuurlijk eigenlijk vorige maand al. Toen berichtte NASA dat de omstandigheden op Mars een paar miljard jaar geleden gunstig genoeg waren dat leven mogelijk zou kunnen zijn geweest.
Maar hier blijft het natuurlijk niet bij. We hebben nu alleen nog gegevens van één keer boren. Om deze claim zekerder te kunnen maken, moet ook uit de volgende metingen blijken dat dit inderdaad het geval was. Nu hebben we in ieder geval rustig de tijd om alle gegevens die we tot nu toe hebben verzameld nog eens goed door te spitten.
Wat mij betreft is de missie nu al zeer geslaagd. Vooral deze laatste ontdekking vind ik ontzettend spectaculair. Hopelijk krijgen we na de conjunctie nog een beter inzicht in hoe Yellowknife Bay gevormd is. Uiteraard zit ik vol spanning te wachten op de laatste metingen van het SAM instrument. Wie weet horen we daar tijdens de conjunctie al wat van.
Curiosity doet overigens niet helemaal niets, sommige metingen, zoals die van het weer en de straling, gaan gewoon automatisch door. De gegevens daarvan worden tijdelijk opgeslagen in de satellieten die om Mars heen draaien en doorgestuurd als Mars weer zichtbaar is.
Tot slot nog een mooi plaatje wat aansluit bij het weerbericht. Behalve de metingen van Curiosity laten ook deze foto’s mooi zien dat het inderdaad waait op Mars. Dit zijn foto’s van hoe de parachute waaraan Curiosity landde heen en weer beweegt door de wind.
Inge Loes ten Kate is onderzoekster aan de Universiteit van Utrecht en is sinds zes jaar betrokken bij de ontwikkeling van de Marsverkenner Curiosity. Zij houdt voor de NOS een blog bij over de verkenningstocht van de Marswagen.
Bron: NOS