De Chinese Academy of Space Technology (CAST) en NWO-SRON Netherlands Institute for Space Research tekenen woensdag 11 mei een intentieverklaring voor langdurige wetenschappelijke en technologische samenwerking in het onderzoek aan planeetatmosferen. De samenwerking heeft specifiek betrekking op zowel het Chinese Mars-programma als op het onderzoek naar de luchtkwaliteit en het klimaat van de aarde. Het gaat daarbij om de wetenschappelijke voorbereiding, ontwikkeling en wetenschappelijke exploitatie van unieke ruimte-instrumenten als SPEX. SPEX kan onder meer licht werpen op de vraag hoe de beruchte stofstormen op Mars ontstaan.
"Door de samenwerking van SRON met universiteiten en het bedrijfsleven heeft Nederland een unieke positie verworven op het gebied van de zogenoemde spectropolarimetrie, resulterend in een prototype van het ruimte-instrument SPEX, legt Avri Selig, hoofd van de divisie Earth & Planetary Science van SRON uit. "SPEX trok al eerder de aandacht van CAST vanwege de bijzondere technologie, die grensverleggende wetenschap met een zeer klein instrument mogelijk maakt. In maart van dit jaar vonden de eerste bijeenkomsten plaats op het hoofdkantoor van CAST en bij toonaangevende instituten van de Chinese Academy of Sciences in Beijing om de details van een samenwerking verder te verkennen. Die bijeenkomsten waren zo'n succes dat ze hebben geleid tot het ondertekenen van een intentieverklaring."
SPEX (Spectropolarimeter for Planetary Exploration) kan met grote precisie de eigenschappen van aërosolen (kleine zwevende deeltjes zoals vulkaanas en stof), en wolken in de atmosfeer van de aarde en andere planeten in kaart brengen. Op Mars gaat het dan bijvoorbeeld over de kristallen die de ijswolken vormen en de stofdeeltjes die in stormen over het oppervlak razen. SPEX meet zonlicht dat door de deeltjes in een planeetatmosfeer wordt verstrooid. De mate van polarisatie van dit licht geeft informatie over de chemische samenstelling, grootte en vorm van de deeltjes. Daardoor krijgen planeetonderzoekers bijvoorbeeld meer inzicht in hoe Mars’ beruchte stofstormen ontstaan en waarom ze soms groeien totdat ze de hele planeet omhullen, en hoe wolken en stof het klimaat beïnvloeden.
Dat laatste is ook van groot belang voor onze eigen aarde. De precieze invloed van aërosolen en wolken op het aardse klimaat is nog erg onduidelijk en zou zelfs even groot kunnen zijn (in positieve of negatieve zin) als de door menselijk handelen veroorzaakte bijdrage van het broeikasgas kooldioxide! Om hier meer duidelijkheid over te krijgen is meer kennis van aërosolen, wolken en hun wisselwerking nodig. Die kennis kan SPEX leveren. SPEX wordt ontwikkeld door een team van SRON, het Sterrekundig Instituut van de Universiteit Utrecht (SIU) en andere Nederlandse industriële en institutionele partners.
SRON
Chinees-Nederlandse samenwerking in onderzoek planeetatmosferen
