Een team van Nederlandse en Schotse onderzoekers onder leiding van Simon Portegies Zwart (Sterrewacht Leiden) heeft een verklaring gevonden voor het chaotische gedrag van de baan van de komeet Halley. De bevindingen van de onderzoekers verschijnen binnenkort in het vaktijdschrift the Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
De komeet Halley is een van de bekendste kometen. Halley is ongeveer iedere 75 jaar vanaf de aarde te zien. De laatste keer was in 1986, de volgende keer in 2061. Ondanks zijn regelmatige terugkeer is de baan van de komeet niet precies te voorspellen. Dit komt deels door de processen binnenin de komeet, maar belangrijker is dat de baan van Halley wordt verstoord door de chaotische wisselwerking met de planeten en met ruimtepuin.
De heersende mening onder astronomen was dat de terugkeer van de komeet Halley niet precies te berekenen is, omdat de baan chaotisch zou zijn op een tijdschaal van slechts zeventig jaar. Een team van astronomen heeft nu met uiterst precieze berekeningen aangetoond dat de komeetbaan stabiel is over een tijdschaal van meer dan driehonderd jaar. Dat is veel langer dan gedacht.
Venus is grootste verstoorder
"We hebben de meest nauwkeurige berekeningen ooit gemaakt van Halley en de planeten," zegt onderzoeker Tjarda Boekholt. "Tot onze verbazing werd de baan van Halley het sterkst beïnvloed door de planeet Venus. Dit hadden we niet verwacht omdat Jupiter altijd als grootste verstoorder werd aangewezen."
Over ongeveer drieduizend jaar zal de komeet de planeet Jupiter relatief dicht naderen, waardoor Halley een flinke duw zal krijgen. Vanaf dat moment zal Venus niet meer de belangrijkste verstoorder zijn, maar neemt Jupiter deze rol over. "Daarna kunnen we de baan moeilijker voorspellen, omdat de precieze invloed van de duw van Jupiter voor een relatief grote fout in onze berekeningen zorgt," zegt medeonderzoeker Inti Pelupessy.
Animaties van de baanbeweging van de komeet Halley
Hieronder staan twee simulaties van acht planeten en de komeet Halley gedurende tienduizend jaar. De planeten blijven netjes in hun baan, maar de baan van de komeet ondergaat veranderingen. In de eerste drieduizend jaar komen de veranderingen vooral door de wisselwerking met Venus. Daarna door Jupiter. Credit: Tjarda Boekholt.
 |
| Bovenaanzicht (klik op de afbeelding voor link naar Youtube) |
 |
| Zijaanzicht (klik op de afbeelding voor link naar Youtube) |
Artikel
The Origin of Chaos in the Orbit of Comet 1P/Halley. T.C.N. Boekholt, F.I. Pelupessy, D.C. Heggie en S.F. Portegies Zwart. Geaccepteerd voor publicatie in the Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Gratis preprint via: http://arxiv.org/abs/1606.07037
English version at:
http://www.astronomie.nl/#!/index/_detail/gli/chaotic-orbit-comet-halley-explained/