ALMA is een groot internationaal observatorium van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) dat in 2012, als het project helemaal is gerealiseerd, uit 66 schotelantennes met elk een diameter van 12 meter bestaat. Het wordt op grote hoogte gebouwd: op de Chajnantor-vlakte in de Chileense Andes, 5000 meter boven de zeespiegel.
ALMA gaat straling opvangen met een golflengte rond de 0,5 millimeter. Zulke straling schijnt ongehinderd door stofwolken in de ruimte heen, die zichtbaar licht tegenhouden. De kernen van verre, jonge sterrenstelsels en de geboorteplaatsen van sterren en planeten in onze eigen Melkweg zijn nu juist altijd gehuld in zulke stofwolken. Met ALMA zullen de processen die zich hier afspelen voor het eerst live en in detail bekeken kunnen worden.
Op een lokatie in New Mexico, VS, worden nu proefantennes getest. De eerste testschotels die gekoppeld zijn hebben met zeer hoge resolutie radiogolven afkomstig van Saturnus gemeten.
Ook Nederland bouwt mee aan de nieuwe telescoop. In februari heeft een internationale beoordelingscommissie het ontwerp van Nederlandse detectoren voor de telescoop ALMA goedgekeurd. Uiteindelijk moeten er in serieproductie 66 van dit type detectoren gebouwd worden voor het ALMA-project. De detectoren zijn afgeleid van de technologie in het ruimte-instrument HIFI dat SRON momenteel bouwt voor de satelliet Herschel.
Een Nederlands consortium, geleid door NOVA (Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie), met SRON, het Kapteyn-instituut van de Rijksuniversiteit Groningen en het Kavli-instituut van de TU-Delft als partners, is verantwoordelijk voor de bouw van Band-9 van ALMA. Dat is een ontvanger die gevoelig is voor straling met een frequentie van 600 tot 720 GHz. Deze straling is alleen vanuit de ruimte of vanaf een heel hoge berg te detecteren.
De eerste acht ALMA Band-9 ontvangers zijn naar verwachting deze zomer klaar. De ALMA-werkzaamheden in Nederland worden uitgevoerd door onder een contract van NOVA met de ESO.
ESO-persbericht
© ESO
