De Internationale Astronomische Unie (IAU) viert in 2019 zijn honderdste verjaardag én de astronomische ontwikkelingen die wetenschap, technologie en cultuur de afgelopen eeuw hebben doorgemaakt. Bij de publieksactiviteiten die in honderd landen in de loop van 2019 worden georganiseerd wordt hierbij stilgestaan en wordt bovendien het belang van de sterrenkunde benadrukt als instrument voor educatie, ontwikkeling en diplomatie.
Wereldwijd zijn 100 Nationale comités gevormd die evenementen en activiteiten voorbereiden in 72 landen. Er zijn al meer dan 700 activiteiten aangemeld.
#IAU100 begint met wereldwijde sterrenkijkactiviteiten tijdens de 100 Hours of Astronomy, in ons land onder de titel: Nederland kijkt sterren. Dit evenement vindt plaats van 10-13 januari. Verspreid over vier dagen en drie nachten zullen sterrenkunde-amateurs en professionele astronomen hun kennis en enthousiasme over de sterrenkunde delen met het grote publiek. Er worden wereldwijd 250 kijkevenementen georganiseerd in 50 landen.
De oprichting van de IAU wordt van 11-12 april 2019 officieel gevierd in het Paleis der Academiën in Brussel (International Astronomical Union 1919-2019: 100 Years Under One Sky) in aanwezigheid van topwetenschappers en kopstukken uit het bedrijfsleven en de politiek. Onder hen Nobelprijswinnaars Brian Schmidt en Ben Feringa, de astronauten Chiaki Mukai (JAXA) en John Grunsfeld (NASA), de director-generaal Research & Innovation van de Europese Commissie Jean-Eric Paquet en literatuur- en cultuurcriticus Maria Popova.
In de loop van 2019 wordt een breed scala aan projecten en activiteiten aangeboden om het eeuwfeest van de sterrenkunde te vieren, kinderen en volwassenen te inspireren en de IAU100-thema’s te implementeren. Mondiale projecten zoals de expositie Above and Beyond Exhibition kunnen door science centers, universiteiten en sterrenwachten worden overgenomen en aangepast aan hun budget; een Nederlandse versie die door Nederland zal reizen is in de maak.
Binnen het Einstein-schoolproject (onder het IAU-thema 100 jaar algemene relativiteit: eclips-expeditie Eddington) en het project Open-sterrenkundescholen (onder Astronomie voor educatie) kunnen docenten creatieve begeleiding krijgen bij het verdiepen van de kennis van hun leerlingen over de sterrenkunde. Programma’s als Inspiring Stars (Inclusieve astronomie) en Dark Skies for All (Natuurlijk en cultureel erfgoed) zullen een wereldwijd publiek aanmoedigen om deel te nemen aan de vele activiteiten die in 2019 de internationale astronomische gemeenschap bijeen zullen brengen ‘onder één sterrenhemel’.
IAU100 in Nederland
In Nederland worden de IAU100-activiteiten gecoördineerd door het NOVA Informatiecentrum in samenwerking met een stuurgroep die bestaat uit vertegenwoordigers van de NOVA-instituten (aan de universiteiten van Amsterdam, Groningen, Leiden en Nijmegen), ASTRON, SRON en de KNVWS. Informatie over het programma in Nederland is te vinden op astronomie.nl/IAU100. Updates via Twitter: @IAU100NL.
De IAU ondersteunt 21 IAU100 Special projects, nationale en lokale initiatieven over de hele wereld, die aansluiten op de doelen van de viering van 100 jaar IAU. In Nederland wordt tijdens en in samenwerking met de Nacht van de Nacht 2019 een publiekssymposium gehouden met als thema de bescherming van het nachtelijk duister.
Inclusiviteit is een kernwaarde voor de IAU, die blijft bijdragen aan een ‘wereld zonder grenzen’. Tijdens de Women and Girls in Astronomy Day worden gelijkheid en diversiteit bepleit. In Nederland zal deze dag in samenwerking met de Universiteit Leiden en VHTO worden georganiseerd op 9 februari.
De IAU100-viering in 2019 zal de wereldwijde interesse in astronomie en wetenschap stimuleren en een groot publiek daarbij betrekken: van professionele sterrenkundigen, sterrenkundeamateurs en beleidsmakers, tot docenten en scholieren, families en algemeen publiek.
Over de IAU:
De IAU is de internationale astronomische organisatie met meer dan 13.500 professionele astronomen in ruim 100 landen. De missie van de IAU is de promotie en de bewaking van alle aspecten van de astronomie., waaronder onderzoek, communicatie, educatie en ontwikkeling, door middel van internationale samenwerking. De IAU is ook het internationaal erkende orgaan voor de naamgeving van hemelobjecten en hun oppervlaktestructuren. De IAU is gesticht in 1919 en is de grootste professionele organisatie voor astronomen.