Sterrenhemel Live! is een planetariumprogramma en bijbehorend lespakket over het veranderlijke heelal. Het heelal is niet statisch en het flitst en het knalt. Maar wat verandert er precies en hoe maken sterrenkundigen bijvoorbeeld jacht op supernova's en zwaartekrachtgolven van botsingen van neuronensterren?
Sterrenhemel Live! is een project van de Nederlandse MeerLICHT- en BlackGEM-telescopen en de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) en wordt gefinancierd door de NWA (NWO). Het project brengt semi-live data van de telescopen naar het onderwijs in een speciaal programma ontwikkeld voor het mobiele planetarium van NOVA. Naast een inspirerende planetariumvoorstelling en een speciale planatariumfilm worden de examenklassen havo en vwo uitgedaagd met lesactiviteiten die zijn ontwikkeld in samenwerking met onderzoekers van het Denker-project van het Smart Education Lab van de Hogeschool van Amsterdam.
Leerlingen gaan op ontdekkingstocht door het flitsende heelal en leren zo aan de hand van echte wetenschappelijke data over de eigenschappen van allerlei veranderlijke fenomenen. De lessen sluiten aan op het natuurkundecurriculum (o.a. straling en materie/natuurwetten en modelleren).
De medewerkers van het project Denker en NOVA hebben samen drie lesactiviteiten (van ongeveer twee lesuren per les) ontwikkeld waarbij leerlingen (havo/vwo bovenbouw) leren over sterren door het maken van interactieve systeemdiagrammen. Leerlingen werken hierbij in het softwarepakket Dynalearn (https://www.dynalearn.nl/ ) dat gebruik maakt van symbolische representaties van onderdelen van systemen die leerlingen stapsgewijs aangeleerd krijgen. Zo leren leerlingen symbolen te onderscheiden (bijvoorbeeld entiteiten en grootheden) en causale ketens te maken met positieve en negatieve verbanden. Door het maken van het systeemdiagram (bijvoorbeeld van de balans tussen zwaartekracht en fusie in een ster) en het simuleren met verschillende beginsituaties leren de leerlingen het gedrag van het systeem te begrijpen.
De lessen zijn te vinden op de DynaLearn-website onder ‘Lessen – Natuurkunde/sterrenkunde – NOVA'). Directe links naar de lesbrieven en online omgeving (NL):
Les 1 - Eigenschappen van sterren
Les 2 – Sterrentoestanden
Les 3 – Balans in een ster
De lessen zijn beschikbaar in het Engels en het Nederlands.
Scholen kunnen het speciale planetariumprogramma Sterrenhemel Live! boeken via nova@astronomie.nl. Vermeld erbij dat het gaat om Sterrenhemel Live! Meer informatie over het NOVA Mobiel Planetarium.