Gedeeltelijke zonsverduistering 2022

Op 25 oktober 2022 kun je vanuit Nederland tussen 11:08 en 13:03 uur een gedeeltelijke zonsverduistering zien. Tijdens het maximum van de verduistering om 12:23 uur wordt 33% van de diameter van de zon door de maan bedekt. Je kunt bijvoorbeeld kijken in Amsterdam, Leiden en Groningen.

Met gunstige weersomstandigheden zal deze verduistering goed zichtbaar zijn vanuit Nederland. Kijk uitsluitend veilig naar de zon met een eclipsbrilletje, of met een telescoop voorzien van een zonnefilter. Diverse sterrenwachten organiseren activiteiten, zoals kijksessies en livestreams.

Leiden: Oude Sterrenwacht
Op 25 oktober tussen 11.00 en 13.30 staan er medewerkers van de Oude Sterrenwacht buiten op de Sterrewachtlaan 11 in Leiden met een aantal speciale telescopen om naar de gedeeltelijke zonsverduistering te kunnen kijken. Ook zijn er eclipsbrillen te leen. Meer informatie.

Amsterdam: Livestream door UvA-telescoop met commentaar
Het Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde van de Universiteit van Amsterdam organiseert een livestream op Youtube met beelden van over de wereld. UvA-wetenschapper Antonija Oklopčić levert commentaar en beantwoordt vragen van kijkers (in het Engels). Als het helder is, toont de livestream niet alleen beelden van de zonsverduistering op andere plekken, maar ook van een van de telescopen die op het dak van het gebouw in het Amsterdamse Science Park staan. Livestream op Youtube.

Groningen: Forum, Academiegebouw, Noorderplantsoen en Zernikecampus
Op verschillende plekken in de provincie staan telescopen opgesteld, waar sterrenkundigen van de Rijksuniversiteit Groningen uitleg geven. Ook zijn er speciale eclipsbrillen beschikbaar. In de stad Groningen zijn er vier waarneemplekken: het dak van Forum Groningen, de Broerstraat bij het Academiegebouw, bij eetcafé Zondag in het Noorderplantsoen en langs de Duisenbergvijver/ Foodcourt op de Zernikecampus. Langs de waddenkust zijn eclipsteams actief bij het Lauwersnest, De Rug 1, Lauwersoog en bij het ’t Zielhoes op de dijk in Noordpolderzijl.

Ook in Utrecht, Zwolle, Asten en meer...
Andere locaties waar speciale aandacht is voor de zonsverduistering zijn onder andere: Artis (Amsterdam), het Mekelpark (Delft), de Sonnenborgh (Utrecht), Sterrenwacht Mercurius (Dordrecht), Sterrenwacht Halley (Vinkel), Jan Paagman Sterrenwacht (Asten), Volkssterrenwacht Bussloo (Bussloo), Beekmanpad (Zwolle), Natuurhus Almelo (Almelo), Sterrenwacht Cosmos (Lattrop). Zie ook: https://www.knvws.nl/evenement/gedeeltelijke-zonsverduistering-2022/

Zon, maan, aarde op één lijn
Een zonsverduistering ontstaat als de zon, maan en aarde op één lijn met elkaar staan. Vanaf het aardoppervlak gezien schuift de maan voor de zon langs. Hierdoor dekt de maan de zon af en neemt ze een ‘hap’ uit de zon die naar het moment van het maximum toe steeds groter wordt. De verduistering op 25 oktober 2022 is iets groter dan die van 10 juni 2021. Tijdens het maximum van de verduistering om 12:05 uur is vanuit Nederland 33% van de diameter van de zon bedekt (22% van het zonsoppervlakte). Het zal daarom niet merkbaar donkerder worden. De genoemde tijden gelden voor Utrecht. Elders in Nederland kunnen de tijdstippen enkele minuten verschillen. Kijk op hemel.waarnemen.com voor de exacte tijden op andere locaties.

Kijk veilig naar de zon
Je kunt alleen veilig naar de verduistering kijken met een eclipsbrilletje, een speciale zonnetelescoop óf met verduisteringsfolie voor je cameralens (of verrekijker). Zonder deze kwaliteitsfilters is de intensiteit van de zon schadelijk voor je ogen.

Amateurastronomen kunnen je met speciale telescopen de zonsverduistering veilig laten zien (of streamen via internet). Met deze telescopen zie je ook meer details op de zon. Zo zijn er in wit-gefilterd licht, donkere vlekken zichtbaar. Die zonnevlekken zijn een maat voor de activiteit van de zon. En wanneer alle kleuren uit het zonlicht worden gefilterd met uitzondering van één roodtint (H-alpha), dan wordt juist een kolkend en wervelend zonsbeeld zichtbaar met lussen van gas die groter kunnen zijn dan de aarde. Een ander alternatief als je geen filter of eclipsbril hebt, is de zon te projecteren met een vergiet of telescoop.

Bronnen: hemel.waarnemen.com en KNVWS